Ризобек Суббота, 2025-06-21, 16.52.15
Приветствую Вас Гость | RSS
Главная | | Регистрация | Вход
Меню сайта
    Статистика

    Онлайн всего: 1
    Гостей: 1
    Пользователей: 0
    Форма входа
    Главная » 2007 » Июль » 5 » АДАБИЁТ
    14.56.17
    АДАБИЁТ
    ҚУВҒИН
    1-китоб
    Роман

    Жаҳонгир Муҳаммад


    Бу китобни исми Мунавару ўзи ёруғ кунларни кўрмаган,дардларга қул бўлган,ўн гулидан бир гули очилмай сўлган Онаизоримнинг қалбимга оташ,шууримга нур,иродамга куч,бардошимга мадад ва устин бўлмиш муборак руҳларига бағишлайман.

    Муаллиф

    * * *

    (Давоми.Бошланиши аввалги саҳифаларда)
    * **

    Миртемир бошини кутарганда елкасига нимадир боглаб куйилгану бу огир юк уни эзаетганини хис килди. Нима бу? Терговчи оеги билан босиб турибдими? Еки тегирмон тоши каби бир нарсани бостириб куйишдими? Яна бироз кузголганди, "юк" кукрагининг ичида эканлигини сезди. Ва бу огрик эди. Огрик хам дейиш кийин. Бу енгин каби бир нарса эди. Кукрагини ичида енгин бошланганди. Аланга аста-секин кенгайиб бутун кукрак кафасини ураб олди. У "ердам!" дея кичкирмокчи булди., лекин аланга унинг товушини хам ютиб юборди. Дори беришдими? Укол килишдими? Нима булди? у уз саволларига узи жавоб беролмасди. Тамом-ми? Яшаш, хает шу ерга кадарми? Кизик у жон бераяптими? Илгари одам улаетганда нималарни хис этаркан, дея уйларди. Демак, улим олдидан одам енар экан. Аланга кукракда бошланиб бутун вужудни ураб оларкан.

    * **

    Унг канотдаги микрофон ёнида Ибод Тураев пайдо булди. "Катта" Исо Холис билан Миртемирнинг тортишмаси нима билан тугашини билишга кизикса-да, хаёллари Ибод Тураев томонга кочди.

    Бу нима дер экан? Рост гапирадими, ёлгонми, барибир бунинг гапига купчилик ишонади, деб уйлай бошлади "Катта". Чунки у билан бир вилоятда ишлаганмиз. Аслида у мен пойтахтга келганимдан кейин уртага чикди. Лекин мана бу оломон буни тушунармиди? Ибод сайловдан кейин Нуробод ижроия кумитаси раиси булди. Дарров коммунистик партия фаолиятини та'киклади. Прокуратура, миршабхонага уз одамларини сукди. Хатто хусусий телевидение хам очиб олди. Бунга караб турадиган ахмок йук эди. Мана энди хаммасидан ажралиб колгани учун аламзада. Ибод Тураевнинг "Туманимиздан руслар кетиб колаяпти" дегани "Катта"нинг кулгусини кистади. Шу боис мийигида кулиб, бошини кимирлатиб куйди-да, унинг сузларини тинглай бошлади.

    - Олиб борилаётган нотугри сиёсат байналминал дустлигимизга путур етказмокда. Мен бу масалани хурматли "Катта"мизга етказдим, аммо натижа чикмади. Аксинча та'киб давом этди. Бундан бир неча кун олдин менга нисбатан суикасд уюштирилди. Тасодиф туфайли тирик колдим. Деразамдан ичкарига ук отганларни ушлаб бердим, лекин уларни куйиб юборишди...

    "Катта" мажлис залининг биринчи каторида утирган Ички Ишлар вазирига "Латта, бирор ишни уддалай олмадинг. Албатта оркасидан гавгоси чикади" деган сузларни нафратли нигохларига жойлаб, тикилиб каради. Вазир гарчи "Катта"нинг караётганини сезса-да, Ибод Тураев янги бир гап айтаётгани каби унинг сузларини дафтарига ёзиб олаётган эди.

    Унга кайта кайта тайинлагандим, деб уйлади "Катта". Бу ишни устаси фарангларга топшир, улар тоза иш киладилар, истаганларини бер, дегандим. Аммо юборган одамлари деразадан буш уйга ук отишибди, бу хам етмагандек кулга тушишибди. Нахотки, катта бир давлатда буюрган ишингни хиди чикмайдиган килиб бажарадиганлар топилмаса? Ёки бу халк халк булолмайдию, мен эса давлат куролмайманми? Хозир исте'фо бериб чикиб кетсам нима булар экан? Дарров урнимга Хайруллани сайлашади. Сайлашсин. Четда туриб, шарманда булишганини томоша киламан. Йук, четда туришга куймайди бу. Хамма нарсани менинг буйнимга агдариб, камокда чиритади.

    Нима деяпман узи? Бу лавозимни эгаллагунча оз курашдим-ми? Бу менинг она сути каби уз хакким, уни хеч кимга бермайман! Колаверса буларнинг орасида мен каби тушунадиган, мен каби иш юритадигани йук! Бир туда калтафахмлар тупланган. Булар минбарга чикиб лакиллашни билади. Исмим хам, жисмим хам, аклим хам, тафаккурим хам бу лавозимга лойик! Шу сайловни утказиб олсам, тамом! Булар учун сичконнинг ини минг танга булади. Кочадиган жой тополмай коладилар. Хаммасининг аклини жойига киритиб куяман. Аслида сайлов утказмасдан хам бу ишни килишим мумкин эди. Лекин халкнинг жиловини куйиб юборишганди. Жиловни бирданига кайтариб олиб булмайди. Бу ишни аста-секин килиш керак. Аста секинлик билан хар кандай отнинг хам оташини сундирадилар. Мана бу махмаданаларни эса улдирсанг осон кутилишади. Уларни бир умр гурбатга шерик килиш керак. Булар нонни "мамма" деб юришибди. Ковунни эса тарвуз дейишади. Хали менинг совунимда кир ювишмади. Шу боис пайтавалари сассиб кетгандек, гапирган гапларидан хам кишининг кунгли айнийди. Нима булганда хам хозирча чидамок керак!

    Дунёдаги йирик мамлакатлар билан келишмасдан иш килиб булмайди. Акс холда улар мана буларга ухшаб, тош отиб утирмайдилар. Дарров йукотиб куяколадилар. Шу боис уларнинг хам райига карашим керак.Аслида сиёсат катта уйин. Яхшилаб уйнасанг хар кандай ракибни мот киласан. Уларга демократик сайлов кандай утказилишини курсатиб куйишим лозим. Мана шу мажлисдан утиб олсам, бирорта ракиб хам топаман. Халк менсимайдиган кишилардан бирини номзод килиб курсатиб, сайловга киритаман. Мукобил сайлов кандай утказилишини курсатиб куяман. Исо Холисни танласам ёмон булмайди. Лекин бутун мухолифат унинг атрофида бирлашса, тарозининг мувозанати бузилиши мумкин. Йук, унга кадар мухолифатни парчалаб ташлашим керак. Даркор булса бир кисмини канотларим остига оламан, бошка бир кисмини калтаклатаман, яна бир кисмини эса болга ботираман. "Катта"нинг хаёлларини уртадаги микрофон ёнида туриб гапираётган йигитнинг кунгирокдек овози булди.Ким у?, - дея уша томонга термулди "Катта". Ха, Илхомжон экан. Бу хам ёзувчи. Исо Холиснинг ёнида юрадиган йигитлардан бири. Хар холда акаси мени химоя килгандан кейин укаси бошимни ёрмаса керак, деб уйлади "Катта". Аммо Илхомжоннинг сузлари унинг кузини мошдек очиб юборди.

    - Сиз Оладарё вилоятида ишлаганингизда икки ярим миллииард сум хисобида кушиб ёзишга йул куйгансиз. Сиз туфайли юзлаб одамлар камалиб кетди, сиз эса сувдан курук чикиб, тахтни эгаллаб утирибсиз.

    Мажлис зали гала-говур булиб кетди. Илхомжонниг сузлари "Катта"нинг калбига наштардек ботди. Бу боланинг узи бошка вилоятдан, деб уйлади"Катта". Лекин кулидиги бир даста когозни каердан олди экен?! Хар холда бу хам Хайруллонинг иши. Бу болакай огзининг улчовини билмас экан. Бундайларнинг тутикушдан фарки йук. Энг хавфли одамлар булар, ким нима тутказса, укиб бераверишади. Шу боис буни дархол жиловлаб куйишим керак. Мажлисдан кейинок оёгига тош боглайман.

    "Катта" илгари узи ишлаган Оладарё вилоятидан бир кишини кули билан ишора килиб ёнига чакирди.

    - Сен камалиб кетаётгандинг, лекин куткариб колдим. Мана депутат хам килиб куйдим. Нега энди товукка ухшаб утирибсан? Бор, ана у тирранчага жавоб бер, - деди.

    У одамнинг буйи калта эди. Пилдираганча, урта йулакдаги микрофон ёнига югуриб борди. Илхомжонни туртиб, унинг ерини олиб узи гапирмокчи булди. Лекин Илхомжон буш келмади. Сунг у Илхомжонниг ёкасига ёпишди. Атрофдагилар уринларидан туриб, улар томонга юришди. Мажлис раиси эса танаффус э'лон килди. "Катта"нинг топширигини олган киши Илхомжонниг ёкасидан тутганича минбарга томон юра бошлади.

    - Кечирим сура, кечирим сура деяпман "Катта"дан! - дея бакирарди у. Шу пайт югуриб келган Бургутжон "Катта"нинг одамига узанди. Унинг елкасидан тортиб, куйиб юборганди у йикилиб кетди. Бургутжоннинг буйи узунлиги, чиникканлиги, гавдаси унча мунча одамдан йириклиги хайбатини оширарди. Унинг ёнига келган машхур ёзувчи Эгамкул Примов "Ука, сиз нима килаяпсиз? Бу одам "Катта"мизнинг топширикларини бажараяпти, сиз аралашманг", деди.

    - Сени туппа тузук ёзувчи, деб юрган эдим, - деди Бургутжон. - Улуг шох ва шоирларимиз хаккида ёзган китобларинг бошка-ю узинг бошка экансан! "Катта"нгни севсанг, ана у минбарга чикиб химоя кил!

    Бургутжоннинг хайбатидан курккан Эгамкул Примов оркасига бурилиб оломоннинг ичига кириб кетди. Бургутжон эса "Катта"нинг ёнига якинлашди:

    - Мажлисни бузиш учун шунака уйин килишингиз керак эдими? - деди у "Катта"га.

    "Катта" хам унга захархандалик билан:

    - Сиз хали хам шу ердамисиз? Мен сизни камалиб кетган, деб уйлаб юрибман, - деди.

    - Нега мен камалар эканман? Мен халкнинг хаккига хиёнат килганим йук! Угрилик, порахурлик билан эмас, пешона терим билан топаяпман мен!

    - Пешона тери билан топилса, купчилик сизга ухшаб кошоналар куриб оларди.

    - Биламан, олдинги уйимни сиз ёндириб юбордингиз, сиз юборган одамлар ёндирди. Сизга касд килиб икки ойда кайтадан тикладим. Сизга алам килгани менинг бой булганим эмас, одамларга ёрдам килганим, йул курганим, мачит курганим, мактаб курганимдир. Сизга алам килгани партиянгиз булимини ёпиб куйганимдир!

    - У партия меники эмас,у халкнинг партиясидир! Шунинг учун унинг булимини албатта такрор очамиз! - деди "Катта".

    -Ха, олти ой-ки корхонамизни миршаблар ураб олишган. Кечаси хам тергов, кундузи хам. Акамдан тортиб аммамга кадар сурок килдингиз. Лекин бирор нарса тополмадингиз!

    - Истасак, топамиз!

    - Истасангиз куп иш киласиз! - дея кулларини пахса килиб баланд овозда гапирганича "Катта"га янада якинлашди Бургутжон.

    - Кулингни тушир! Узингни бос! Хозир шу ернинг узидаёк камокка олдираман. Кимлигингни халкка курсатиб куяман.

    - Биламан нимага ша'ма килаётганингизни, - деди Бургутжон. - Уй жойимизни филимга олдиргансиз. Мен ишдан хайдаган угри-муттахамларни туплаб шикоятларини ёздиргансиз. Сиз олти ой уриниб битта филм тайёрладингиз, мен эса бир ойнинг ичида сизнинг кимлигингизга оид учта филм тайёрладим. Мард булсангиз майдонга чикинг! Бу филмларни депутатларга куйиб берайлик!

    - Сенинг пушкага оладиган одатинг хам бор экан-ку, - дея мийигида кулди "Катта". Аммо бир зумда нафакат овози балки узи хам узгариб колди, кузи эса ёш болаларникидек жовдираб оломоннинг ичидан нажодкор кидирарди. Бургутжон булса э'тибор хам бермасдан кулларини пахса килиб сузда давом этарди:

    - "Пушкага олиш" деган гапни хаётимда илк бор эшитаяпман. Хар холда тушунишимча "шантаж" дегани булса керак. Мен уйдирмачи эмасман. Кузим билан курганимга,кулим билан ушлаганимга ишонаман. Укангиз нима сабабдан камалганию кандай килиб озод булганини халк билмайди, деб уйлайсизми? Укангиз билан айни жиноятдан камалган одам ертулада утирибди. Укангиз эса катта бир мафия гурухига бошчилик килаяпти. Буни инкор эта оласизми?

    - Хаддингдан ошиб кетаяпсан! Узингни бос! Хозир мана шу ернинг узида чаваклаб ташлайман сени! Товушингни учир! - дея бакирди "Катта".

    - Товушимни учирмасликка сен имкон яратдинг, - Бургутжон хам "Катта"га сенсираб гапира бошлади. - Бир пайтлар хайдаб юборган хотининг ва углинг бугун кандай куйга тушганини биласанми? Углинг тиланчилик килаётганидан хабаринг борми? Хабаринг булмаса айт, зални хозирлашсин, сен хам кулингдагини курсат, мен хам! Керак булса телевизор оркали курсатайлик, хулосани миллат чикарсин!

    Шу пайт уларнинг ёнига Миртемир келди:

    - Менимча Бургут ака хак гапни айтаяптилар. Агар у киши жиноятчи, порах<~>6р булсалар, кулингизда буни исботловчи далиллар булса,уртага куйиш керак. Филм олдирган экансиз, уни хам намойиш килайлик. Айни пайтда Бургут аканинг иддаоларига кулок солайлик, - деди.

    "Катта" нажодкорни топгандек шавкат истаб, Миртемирга термулди:

    - Укажон, мана сиз танкид килдингиз, мен аралашмадим. Чунки биламан узингизни уйлаётганингиз йук. Текширишларимиздан хам тоза чикдингиз. Лекин мана бу акангизнинг бир жойи хам тоза эмас. Унга айтинг, сассик гапларини калта килсин! Миртемир нимадир демокчи булиб огиз жуфтлаганди, Бургутжоннинг кунгирокдек жаранглаган товуши унинг фикрларини булиб юборди:

    - Мен сассик гап айтишга урганганим йук! Катта бир давлатнинг бошида утирган инсоннинг огзидан шундай гаплар чикиши мени уялтирмокда. Инсонга ухшаб тортишмок ва масалаларнинг ечимини топмок мумкин эмасми? Сиз мени ишдан хайдаб, устимдан жиноят иши очганингизда мана шу йигитлар уртага кирмаганда, йук килардингиз. Хайриятки, депутатлик ваколатимни тухтатиш хаккида карор чикарадиган кунингиз шу йигитлар орага киришди. Аммо буларнинг хар бири Бургутжондан фалон сумдан олган, деб гап таркатдингиз. Виждонига буйсунган халол йигитларга тухмат килдингиз.

    "Катта" Бургутжоннинг гапларини эшитмагандек, Миртемирга юзланиб:

    - Миртемиржон, йигитларингизга айтинг, мажлисдан кейин колиб бу масалаларни тортишайлик. Мени хам чалгитганга ухшайдилар. Хозир бу ерда масалалар коришиб кетди. Айтилаётган хар бир гапни тарозига куяйлик, айбдорларни жазолайлик. Мен сизларга суз бераман,хамма масалани хал киламан. Бирор киши жазодан четда колмайди. Бургутжон аканинг кизиганича бор,мени хам алдашади. Атрофимни порахур-муттахамлар эгаллаб олишган.Улардан кутилишим учун сизларга ухшаган жасур йигитларга эхтиёжим бор. Хар бир гапни куркмасдан, иккиланмасдан мардларча юзга айтган инсонлар Ватанимиз учун жуда керак. Сизларга рахмат, кузимни очдингизлар.

    Бу гапларни эшитган миллатвакиллари бирдан жимиб колдилар. Уртага сув сепгандек сокинлик тушди. "Катта": Буларни мана шундай боплашим керак, деб уйлади. Аслида ростдан хам хаммаси соф, тугри йигитлар. Кингир-кийшикликни билишмайди. Лекин ана шундайлардан куркиш керак. Булар оловга хам сувга хам тик боришади. Буларни алдаб-сулдаб йукотиш керак. Акс такдирда бу оловда мен узим ёниб кетишим мумкин. Оловни исинмок, фойдаланмок учун ёкиб туриш керак. Назоратда тутсанггина унинг хароратидан бахра оласан. Назоратдан чикардингми,у сени жизганак килади. Оловнинг кушандаси сув. Мана, бир "челак"сув билан уни учирдим. Жужахурозларнинг хаммаси бир товок паловни курган оч болакайлардек мултираб колишди.Темирни иссигида босмок керак. Танаффусга чек куйиб мажлисни бошласам жиловни кулга оламан. Буларни илинган кармокларида махкам тутишим зарур.

    "Катта" оркасига кайрилиб, кул ковуштириб турган Кулдошевга:

    - Соатингиз борми? - деди захарханда охангда.

    - Бор, бор, - дея унга эгилди мажлис раиси.

    - Ундай булса нега мажлисни бошламаяпсиз? Танаффус ун олти соатми?! - дея бакирди.

    Раис ердан ерга сакрайдиган ниначи каби бир-икки хамлада уз жойига утириб олди ва кулларини бир-бирига ишкалаб:

    - Хамма жой жойига утирсин, мажлисимиз давом этади, - деди. Аммо кимга суз беришни билмасди. Нима киламиз,дегандек "Катта"га каради. "Катта" эса атайлабдан юзини бошка томонга бурди. Бу хам норозилик аломати эди. Раис нима килишини билмай колганди. Шу пайт мажлис залининг биринчи каторида утирган Хайрулло урнидан туриб, минбарга караб юра бошлади. Мажлис раиси томирларида тухтаб колган кон кайта харакатга келганини хис килди, лекин юраги патирлай бошлади. Уйлашга эса вакти колмаганди, бошини микрофонга якинрок олиб борди-да, хириллаган овозда:

    - Хурматли Бош вазиримиз Хайрулло Саидов суз сураяптилар, - деди. Хайрулло эса аллакачон минбарга чикиб олган эди. У талвасага тушган раиснинг кечиккан э'лонига мийигида кулиб жавоб килди. Сунг икки кулини минбарга тираганча гапини йукотган одамдек анча вакт залдагиларга термулиб колди. Кейин мажлис раисига ва "Катта"га бурилиб каради. Минбарнинг бир четида турган бардокдаги сувдан хуплади ва:

    - Халкимиз "тиз чуккунча тик туриб улган яхши" дейди. Мен мансаб учун тугилганим йук ва мансаб учун курашаётганим хам йук!... - деди. "У, Хайрулло", - дея кичкириб юборди "Катта"нинг хаёлларидаги кандайдир бир куч! Агар хозир залдагиларга "Сиз мана шу одамга ишониб утирибсиз-ми, уни бу ердан кувайлик" десанг мен узим бу ерни ташлаб чикиб кетардим. йук, нега чикиб кетарканман? Шундай деганингда хам бир чорасини топардим. Мана бу олтмишта тирранчани икки огиз гап билан тинчитганимда сенга карши гап топа олмасмидим? Аслида мен нега сени бу кадар катта куч деб хисоблаб келдим. Сен куч эмассан! Пойтахт халки куч. Ана шу халкни тинчитиш учун сендан, сен булмасанг бошка биридан фойдаланишим керак. Олдинги "Катта" ана шундай мувозанатни саклагани учун уттиз йил тахтда утирди. Рахматли не-не уйинларни бошидан кечирмади? Гохо тош отдилар, гохо ук отдилар, аммо селнинг хам дулнинг хам остидан курук чикаверди.Чунки "селсовети" яхши ишларди. Мен хам ана шу йулдан боришим керак.Сен эса тугри айтдинг, мансаб учун тугилган эмассан.

    (Давоми бор)

    Жойлади: Маъмур
    Всего комментариев: 0
    Добавлять комментарии могут только зарегистрированные пользователи.
    [ Регистрация | Вход ]
    Copyright MyCorp © 2025
    Сайт управляется системой uCoz