Жаҳонгир МАМАТОВ:Ўзбеклар ва ўзбеклар

5. ЭГАРДАГИЛАР

Илгари хорижга чиққанлар орасида танилган, кўзга кўринганлари доим ўзаро муштлашмаган бўлсалар ҳам орқаворотдан доим бир-бирларини хоин ёки ахмоқ, деб айблаб юрганларини юқорида таъкидладик. Ҳатто ўладиган кунларида ҳам бир-бирларини кечирмай ўлиб кетмоқдалар. Улар Туркистон учун биргалашиб курашиш ҳақида кўп гапирсаларда аслида айри-айри, якка-якка тарзда курашни афзал кўрганлар. Ёки курашмоқдаман, деб ўзларини овутганлар. Асосий куч-қувватлари бир-бирларини ёмонлашга сарф бўлган.

Масалан, оқсоқоллардан бири билан гаплашиб қолсангиз: у ҳаммани қутқазган, у ҳаммага яхшилик қилган, ҳаммани иш билан таъминлаган, фақат унинг бир ўзигина Туркистон озодлиги учун курашган, Ўзбекистонни у мустақил қилган… олмониялик Боймирза Ҳайит унинг учун дунёдаги энг ёмон одам, АҚШлик Эргаш Булоқбошини гўрида ҳам тинч қўймайди…

Бошқалар билан гаплашсангиз, бунинг аксини эшитасиз.

Карвоннинг боши шундай бўлгач, давомидан нима истайсиз, дегим келади-ю лекин ҳали давоми давом этмоқда-да.

6. МЕҲМОНДОРЧИЛИК

Бугун Виржиниада яшаётган акахоннинг ҳикояси: “Биз Америкага келганимизда Вашингтон штатининг пойтахти Сиатле(Seattle) шаҳрида яшай бошладик. Маҳаллий дўстларимиздан бири меҳмонга таклиф қилди. Бу бизнинг Америкада илк меҳмонга боришимиз эди. Кун бўйи тайёргарлик кўриб катта ҳаяжон билан бордик. Мезбон эса, ҳали тайёргалик ҳам кўрмаган экан. Анча вақт остонада қолдик. У уй кийимида бамайлихотир чиқиб келар экан, нега қараб турибсизлар, киринглар, деди. Биз ичкарига кириб қаерда ўтиришни кўзлай бошладик.

-Нега қараб турибсизлар, ўтиринглар,-деди у.
Мен столнинг нариги четидаги ўриндиққа ўтирдим. Мезмон менга ажабланиб қаради-да׃

-Бу ердан тур, бу менинг жойим,-деди.

Ноқулай аҳволга тушиб қолдим. Секин жойимдан қўзғаламан, деганимга ҳам қарамай кела солиб, худди ўриндиқнинг устида олтин бору у қуриқ қолгандай ўтириб олди. Менга қаерга ўтиришимни кўрсатмади ҳам. Ўтириши билан мен дўконма дўкон юриб танлаган ва махсус қоғозларга ўратган ҳадяни шарақлатиб оча бошлади. Очди-ю׃

-Бундан тўлиб кетган уйим, гаражга чиқариб қуйганман. Олиб кет, балки ўзингга керак бўлиб қолар,-деди.

Ўрнимдан турғизгани бир шапалоқ ургандай бўлган бўлса, энди буниси тепгандан ҳам ошиб тушди. Бадбахт, ёқмас экан, меҳмон чақириб нима қиласан, аҳволинг шу бўлса, деб ўйларканман:

-Нега қизариб-бўзариб кетаяпсан, бирор ишингни унутдингми, истасанг бориб кел, ёки телефон қил,-деди-да қўлига газетани олиб ўқий бошлади. Мен кетишимни ҳам кетмаслигимни ҳам билмасдим.

Хуллас, шундан кейин меҳмонга чақиришса бормасданоқ “Раҳмат” деб қўядиган бўлдик.”

(Давом этади).