ЎЗБЕКЛАР ВА ЎЗБЕКЛАР

Ўзбек бўлими ташкил топган кунидан бери беш-олти марта ёпилиб очилган. Конгресс пул берса очилади. Пул бермаса ёпилади. Мен ишлаган даврда ҳам икки марта шундай бўлди. Биринчиси пайтида ёши пенсияга келиб ҳам кетмай юрган бир опа׃

-Менга алам қиладигани ишимни йўқотиш эмас, шунча тилларда эшиттириш бўлгани ҳолда нега келиб-келиб Ўзбекчани ёпишлари,- деб ачиниш билан сўз юритди.- Майли бизни кетказишсин, лекин Ўзбекчани сақлаб қолишсин. Халқимизнинг номи бу ердан йўқолмасин!-деди.

Ҳар кун такрорланиб турди бу гап.

Кўп тортишувлардан кейин бўлимни ёпадиган эмас, балки эшиттириш вақтини ва бир неча кишини қисқартирадиган бўлишди. Бўлимда энг кейин келган мен эдим. Қонунга кўра энг кейин келган одамнинг штати қисқаради. Бирор-бир эътирозсиз қисқартиришга тушадиган бўлдим. Ҳатто радио директори ҳам аралашиб ҳеч нарса қила олмади. Лекин инсон ҳуқуқлари масаласини ёритишда ўрнак бўлди дея мукофот беришди. Бошқаларни қонун талаб қилгани каби, неча йил ишлаганига қараб етган даражаси кимники юқори бўлса, ўшаларни қолдиришга ва ўзгаларни бошқа пастроқ ишларга ўтказишга қарор қилишди.

Ҳалиги опа яна жаҳл билан:

-Фалончини бошқа ишга ўтказмоқдалар. Адолат йўқ. Нега дастурни сақлаб қолишди, бўлмаса? Ёпиб ташлашсин эди, ҳаммамиз бошимизга тушганини кўрардик…- деди.

Унга ҳеч ким “Ўзингиз нега пенсияга чиқмай юрибсиз?” деб айта олмасди. Айтса балога қоларди, бу дискриминация деб судга берарди. Шунинг учун юмшоқ қилиб׃

-Нима бўлса ҳам Ўзбек бўлими қолди. Келажакда яна кенгайиши мумкин. Сиз айтган одам кўчада қолган эмас. Ўзингиз “Биз кетсак ҳам бўлим қолсин”, деб юрган эдингиз,- дедим.

-Тўғри, лекин бир иш топилса, сиз аввал ўз яқинингизни ўйлайсизми ёки бошқаларними? Мен ҳам ўзимга яқинроқ одам ҳақида қайғураяпман,- деб жавоб қилди у.

Бу бизнинг ватанпарварлигимиз! Фалончи унинг жияни эди-да!

Ўзбекистонда бир умр пул тўплаб, кейин бир нарсалар сотиб олсангиз Америкада ҳамма нарсани қарзга олиб, бир умр тўлаб юрасиз.

Айниқса уй-жой қимматга тушади. Қарзнинг фойизи уйнинг пулидан икки-уч марта кўпга мол бўлади.

Бир танишимиз катта ҳовли сотиб олди. Жуда қимматга. Бола чақаси билан бирга топган пули шу уйнинг қарзига кетади. Бунинг устига Ўзбекистондан келган одамни уйига такиф қилади. Дўстлари “У уйини кўз-кўз қилиш учун шундай қилади” деб юришади.

Нима бўлганда ҳам меҳмондорчилик энди унга қимматга тушмоқда. Чунки келган меҳмонлар икки-уч ойлаб унинг уйида қолишмоқда. Бири кетса, иккинчиси келади. Аслида меҳмон кутиш яхши. Лекин Америка шартлари бошқа-да.

Ишга бормадингми, ҳайдаласан. Ҳайдалдингми, уй пулини тўлай олмайсан. Ойма-ой тўлай олмадингми, уйсиз қоласан.

Меҳмонларни эса, олиб юриш учун вақт керак. Асосий транспорт хусусий машина бўлгани учун уларга шоферлик қилишинг керак.

Танишимнинг оиласида ҳамма ишлайди. Дам олиш кунлари ҳам ишлашади. Акс тақдирда уйга пуллари етмайди. У меҳмонлар билан асосан кечқурун шаҳар айланавергач, ишдан қолиб, аввал маошдан, кейин ишдан айрилди.

Яқинда эшитишимча у уйини сотувга қўйибди…

(Давом этади).