Жаҳонгир Муҳаммад ҚУВҒИН Роман 2-китоб Ҳамма овоз келган томонга каради, лекин
ким лукма отганини билишмади. Лукма отган Халк харакати а'зоси Рузи Муродов
эди. "Катта" хам у утирган томонга олазарак нигохларини кадади, гапни
узатиб утирмаслик учун Горбовга мурожаат килди. Горбов минбарга чикди:
- Салям-аляйкум, аз-аз биляпмиз...
урганяпмиз, - деди Горбов.
"Катта" мамнун булиб карсак
чалди. Залдагилар хам унга кушилишди. Хатто ба'зилар "Офарин, угил бола
экан, тилимизни урганиб олибди", дея бакириб хам юбордилар. Горбов эса шу
турт калимадан бошкасини билмасди. Аммо унинг раис уринбосари булиши учун шу
турт калима кифоят этди.
Парламент комиссиялари а'золарини сайлаш
хам "Катта"нинг ибораси билан айтганда силлик утди. Бирок
"Катта"нинг кунглини огритган нарса иккинчи кун юз берди.
"Катта" эрталаб мухаррир Ахаджон
Гуломов билан бирга чой ичаркан:
- Масала кун тартибида йук. Асли у сизнинг
ташаббусингиз. Мен хам уйлаб юргандиму лекин карор килмагандим. Сиз хаёлимдаги
хом нарсани пишитдингиз. Энди мажлисга хам узингиз олиб чикасиз. Колаверса, сиз
юкоридан мехмон булиб келдим десангиз, тарафсиз киши эканлигингиз куринади, -
деди унга.
- Уч-туртта махмаддона бола утиб колганга
ухшайди. Шу боис узимизнинг одамлардан сузга чикувчиларни тайёрлаш керакмиди?
- Бу ёгини бизга куйиб беринг.
- Барибир хам уларнинг нуткларига бир куз
ташласам ёмон булмасди. Бирор курмак утиб кетмасин дейман-да.
"Катта" костюмининг ён
чунтагидан бир даста когозни олиб мухаррирнинг олдига ташлади. "Юрагига
якин олиб юрган экан" деган фикр мухаррирнинг хаёлида яшин тезлигида лип
этиб утиб кетди.
- Бу нусхалари. Агар жиддий гап чикиб
колса, менинг номимдан узларига айтасиз. Ёки Ихтиёр Бозоровга айтасиз. - деди
"Катта".
Ким булди экан бу, деб уйлади мухаррир.
Ха, топди. Тил институтининг директори. Демак, ма'рузаларни у ёзган. Кизик,
кандай килиб "Катта"нинг назарига тушди экан? Ким тавсия килиши
мумкин? Нега "Катта" бу ишни менга топширмади? Балки кичкина иш деб
уйлагандир ва овора килгиси келмагандир? Ундай булса, нима учун кул
остидагиларга топширмади? Ёки мажлисга янги рух, янги гап олиб келмокчи
булдими? Ёки менинг ёзиш услубим унга ма'кул келмадими? Ундай булса сайловолди
нуткини кайта-кайта э'лон килдирармиди? Бугунги мажлисга атайлаб да'ват
этармиди? Мухаррир нуткларни укиятганга ухшаб куринсада, аслида Ихтиёр Бозоров
жумбогини чузиш билан овора эди. Унинг фикрини "Катта" булди:
- Буларга куп хам э'тибор берманг. Асосий
гап сизники.
- Ха, игначининг минг ургани темирчининг
бир ургани билан баробар демокчисизда.
- Мажлисда хам ана шундай маколлардан
уч-турттасини кетма-кет ишлатиб юборсангиз хаммани мот киласиз. Умуман, маколни
купрок куллаш керак. Менга хам беш-олтита туплаб бериб куйинг. Халкка пул эмас,
нон эмас, сув эмас ёкадиган гап керак. Гап билан хам корнини, хам кузини, хам
кулогини туйдириш мумкин. Макол эса туйимли озука.
Мухаррир корин билан кулокни туйдиришга
тушунди-ю, кузни кандай килиб туйдиришга тушунмади. "Озука" деган суз
хам унга огир ботди, чунки маколни озука, халкни эса хайвон урнига куяяпти деб
уйлади. Аслида эса "Катта" "озука" билан
"озик-овкат"ни айни ма'нони ташиган сузлар деб тушунарди. Мухаррир
хозир англатиб утирадиган пайт эмас, деб уйлади-да, кунглидаги бошка саволни
уртага ташлади.
- Назаримда расмият учун булса хам хукумат
раиси лавозимини саклаб колиш керак. Бутун дунёда шундай лавозим бор. Аммо
асосий ваколатни узингиз кулга оласиз. Шу сабабдан бу номзодни хам уйлаб куйиш
керакмикан?
- Тугри, - деди "Катта". Гарчи
буни уйлаб куйган булса-да мухаррирга. - Хуш сиз кимни тавсия киласиз, - деди.
- Мираброр ака яхши ишлаб турибдилар. Аммо
парламент янги, хукуматга хам янги кон бериш керак. Колаверса, дустингиз
Хайрулло Саидов энг яхши номзод. Олий кенгаш раиси Водийдан, хукумат раиси
пойтахтдан булса, мувозанат саклаб колинади. Хар доим шунга риоя килинарди.
Бу мен уйлаб юрган гапларни ё ба'зи
жойлардан эшитиб олган ёки хакикат шу булгани учун фикримиз бир жойдан
чикаяпти, деб уйлади "Катта". Хозир индамасам, кейин менинг
айтганимни килди деб кукрагига уриб юради. Шунинг учун хозирнинг узиёк тугонни
бостиришим керак. Бу одам тахликали, унга ишониш кийин. Йукотиш учун
якинлаштираяпман уни. Менимча рахбарликнинг энг яхши усулларидан биридир бу.
Кадрларни бирор бир лавозимда узок ушламаслик керак. Йукотиш учун аввал
якинлаштириш, сир асрорини урганиш ва нозик жойига унгланмайдиган килиб, тепиб
юбориш даркор. Мана буни эса хозир севинтирмогим керак. Ушанда мажлисда яна хам
илхомланиб гапиради...
- Сизга тобора койил колаяпман, - деди
"Катта" мухаррирга. - Ахаджон ака ё фариштасиз ёки илохий одамсиз...
Мухаррир "фариштасиз"
калимасининг икки ма'носи борлигини уйлаган булса-да лекин "Катта"
уни фаришта деяётганига шубха килмади. "Катта" эса сузда давом этди:
- Мен уйлаб турган нарсани фолбиндек айтиб
бердингиз. Сизни менга Худонинг узи юборди. Бир умр ака-укадек ёнма-ён яшаймиз.
Юлдузни истасангиз узиб бераман. Узолмаган такдиримда норвон куйиб бераман,
узингиз чикиб узиб оласиз.
- Сиз хам шоир булиб кетдингиз.
- Тилни яхши урганиб олай, ше'р кандай
ёзилишини курсатиб куяман буларга...
Мухаррир "булар" кимлигини
тушунмади. Кимларни назарда тутаяпти экан? Балки шоирлар билан гапи кочиб
колдими? Аммо шоирлар орасида бунга карши чикадигани йук- у? Ха, топдим. Уч-туртта
ёш шоир мухолифат байрогини кутариб юрибди. Бунинг юрагига улар гулгула
солишган. Бу кадар нуткларга э'тибор килаётгани, мажлисдан бу кадар чучиётгани
хам ана шундан. Лекин ёмон одамга ухшамайди. Куп гапи самимий. Агар гаплари
ёлгон дейдиган булсам, бошдан оёк хамма гапига ишонмаслигим керак. Айтганини
килаяпти. Менинг айтганимни хам кайтаргани йук. Минг марта шукур килиш керак.
Илгариги "Катта"лар бизга ухшаганлар билан мана шундай чой ичиб
утиришармиди? Балки ичишгандир хам. Биз каёкдан биламиз. Мана бизнинг бирга
нонушта килганимизни ким билади? Нима булганда хам менинг ёрдамимга мухтож.
Мухтожни эса остонадан хайдамайдилар.
"Катта" мухаррирдан "изн
олиб" мажлис залининг оркасидаги бошка хонага утди. Мухаррир эса газета
тахририятига сим кокиб уринбосарини чакирди.
Нуткларни укиб булгунча уринбосар етиб
келди.
- Кечирасиз, рухсатномам булишига карамай
ичкаридаги хоналарга киритишмади. Бироз тортишдик.
- Хечкиси йук. Мана бу нуткларни бировга
курсатмасдан теришга беринг. Мана бу эса менинг нутким, - у чунтагидан узи
коралаб куйган сахифаларнинг нусхасини олис муовинга берди. - Биринчи
сахифанинг сарлавхаси "Катта"миз мустакилдир!" булсин. Уттиз
олтилик ширифтда ёздиринг. Харфлар куюк-мойли булсин. Сарлавха остидан
"Катта"нинг байрок ёнида турган расмини жойлаштиринг. Мана бу
нуткларни эса оч буёкли харфларда тердиринг. Мен остини чизган жумлалар катта
харфлар билан ёзилсин. Тайёр булгач, шу ерга олиб келинг, мен яна бир марта
укиб бераман.
- еехда бошка газетадагилар хам куриб
колишлари мумкин.
- Курсалар курарлар. Ойни этак билан
яшириб булмайди. Зотан, "Катта"мизни мустакил булишлари таклифини
тушдан кейин мен узим киритаман. Нафакат бошка газеталар, Московдагилар хам
эшитади. Шу боис русча хабар тайёрлаб куйсангиз, уларга хам узимиз жунатамиз.
Уринбосар "хуп-хуп" деганча
мухаррирдан айрилиб, кириш эшиги ёнида турган Жавлоннинг ёнига борди:
- Ахаджон ака мана бу нуткларни бердилар.
Газетанинг сарлавхаси хам тайёр. Масала мажлисда курилмасдан миш-миш таркалиб
кетмасмикан?
- Хозир "Катта" бизларни кабул
килмайди. Факат КГБнинг раиси у кишининг олдига кириб чикиши мумкин.
Кечикмасдан бу гапни унга айтинг.
- Кандай буларкин?
- Нима, уз рахбарингиздан чучийсизми?
Уринбосар Сарвар Туранинг ранги окариб
кетди. Нима дейишни билмай колди.
- Куркманг, куркманг, мендан бошка хеч ким
билмайди. Сизни мен узим таклиф килганман. Кунгилни тук килинг, журажон. Бундан
кейин бирга ишлаймиз. Менинг билишимдан факат "Катта" хабардор. Хозир
эса тезрок боринг, кечиктирманг!
"Катта" уринбосарнинг елкасига
уриб куяркан, жилмайиб куйди. Уринбосар хам унга жилмайиш билан жавоб килди-да,
куздан гойиб булди. Мажлис биносида КГБ учун ажратилган махсус хона бор эди. У
ерга хар ким хам кириб чика олмасди. Сарвар Тура шу хонанинг ёнига келди -да,
эшикни такиллатди. Ичкаридан "ким" деган овоз эшитилди.
- "Хакикат" ... уринбосар...
Эшик очилиб, новча йигит куринди.
Уринбосар кандайдир хужжатни йигитга курсатди-да, ичкарига кирди.
- Тез бориб залдан раисни чакириб келинг!
- деди Сарвар Тура.
Бир лахзада йигит ташкарига чикиб кетди ва
орадан хеч нарса утмай Мелкумов остонада куринди. КГБ раиси ичкарига кирди,
йигит эса эшикни ёпиб, ташкарида колди.
Мелкумов уринбосарнинг кулидаги когозларни
дарров нусхалади. Нусхалаш аппаратидан чиккан варакларни йигиштириб, хонадан
отилиб чикиб кетди. Оркасидан кузатиб куйган йигит кайтиб келди-да Сарвар
Турага "Чикаверинг, хеч ким йук" ишорасини берди. Сарвар Тура эшикдан
чикаркан аввал чап, кейин унг томонга назар солди-да, мажлис залига олиб
чикадиган йулак буйлаб юриб кетди.
КГБ раиси вокеани "Катта"га
тушунтириб бераркан: - Булардан бир нусхасини уринбосар олиб кетди. Кулидан
олиб куйишим тугри булмасди. Гап-суз купаярди.
- Нима килсанг кил, хозирча хиди чикмасин.
Москов эшитиб колса, куркадиган жойим йук. Лекин радио телевидение жар солиши
мумкин. Иш битгандан кейин узларини осишса хам фарки йук. Хозирча эса уринбосар
ёнида сакласин.
"Катта"нинг планига кура бу иш
парламентда тасодифан уртага чикиб колиши ва унинг йук дейишига карамай
мустакил рахбар сифатида сайлаб юборишлари керак эди. Московга ана шу жавобни
тайёрлаганди. Шу боис хам Ахаджон Гуломовнинг ишидан ранжиди.
- Унга куз-кулок булинглар. Айникса туш
пайтида ёлгиз колдирманглар. Жавлонга айт, ёнидан кимирламасин. У билан
хисоб-китобни эса вакти келганда киламиз. Хозирча эшшагимизнинг жилови унинг
кулида... Бу вокеа "Катта"ни саросима холига туширди. Узини куярга
жой тополмай колди. Аммо узок уйлаб утирмади. Раисни чакирди-да:
- Тушдан кейинги масалани хозир хал
киламиз. Узингиз ана у мухаррир билан гаплашинг, мажлисни очишингиз билан сузга
чиксин. Колганларни хам огохлантириб куйинг, деди.
Раис чикиб кетар экан "Каттта"
ун марта улгандан бир марта улган яхши деб уйлади. Буладиган иш канча олдин
булса, шунча яхши. Чузиб утираманми? Ишкилиб ана у тирранчалар копишиб утирсин-да.
Тушдан кейин булганда анча чарчаб колишарди. Бунинг устига тушликни ёглик килиб
буюргандим, Анхорнинг буйида мазза килиб бугунгача тушларига хам кирмаган
овкатларни еб олишгач, мажлисда коринларини силаб, мудраб утиришарди. Бу
аблахнинг планимизни бузиб куйгани ёмон булди.
Эшик очилиб Майнов куринди.
- Бошлади, - деди у.
"Катта" апал-тапал урнидан
туриб, минбарга олиб чикадиган йулакдан утиб, уз урнига келиб утирди. Бу пайтда
Ахаджон Гуломов югурганча минбар томон ошикаётганди.
Ахаджон Гуломовнинг буйи калта булгани
учун минбар унинг вужудини буйнига кадар "яширди". Залда утирганлар
факат бошини кура олардилар, холос. Бунинг устига микрофонлар хам баландда эди.
Ахаджон Гуломов Московда сузга чикавериб, бу ишнинг хавосини олгани учун,
шошмасдан микрофонларни пастга туширди ва томогини кириб, йуталган каби манзара
яратди-да узига хос охангда дона-дона килиб гапира бошлади:
- Мен сизларнинг хукумингизга хавола
этмокчи булган масалани узок уйладим. Хатто фикрларимни когозга хам туширдим.
Лекин бу когоздан укиб бериладиган гап эмас. - Ахаджон Гуломов бу билан узидан
кейин сузга чикадиганларни кийин ахволга туширди. Улар бунга парво килмасдан
нуткларини укиб берсалар, унинг суз бобида мохирлиги яккол кузга ташланади.
Укиб бермасдан эркин гапиришга уринсалар, барибир унинг каби сузларнинг
"кош-кузини" буяй олмайдилар. Хар икки холда хам зафар уники. Бу
фикрни у олдиндан уйлаб хам курмаганди. Аммо шу лахзада хаёлининг кайси бир
сукмогидан ана шу фикр утгани учун бир зум гапиришдан тухтаб, залдагиларга
термулди ва жилмайди. Уларни интик килмокчи булгандек минбарнинг унг тарафида
турган бардокдаги сувдан бир култим ичди ва сузда давом этди: - Жумхуриятимиз
тарихида бугун илк бор жасоратли кадам уртага отилиши керак. Миллатимизни
хакоратлашди, маданиятимиз, ан'аналаримизни оёк остига олишди, устимиздан
кулишди, кийган тунимиздан дуппимизга кадар масхара килишди, ишонган
тогларимизни угри дея муттахамни олиб камагандек тахкирлашди, хотин-кизларни
терговга тортишди, шараф ва номусларини ерга уришди - биз эса жим. Етар! Бу юк
тегирмон тошидан хам огир. Агар бу юкни кутарган такдиримизда тегирмондан ун
келадиган булса, келмасин. Очимиздан улсак улайлик. Аммо тегирмонга сув
куяётганларнинг уйинчогига айланмайлик...
"Катта"нинг кузига залда
утирганлар кулокларга айланиб колганга ухшаб куринди. Бу кулоклар динг булиб,
микрофондан келган сузларнинг асирига айланганди. "Катта" хам
вужудида кандайдир титраш хис этди: Кани эди мен хам ана шундай гапира олсам,
одамларни титратсам. Ха, у шу пайтда узи севмаган одамга хам хасад хам хавас
килаётганди. Хасад ва хаваснинг коришик туйгуга айланиши уни хаёл йулакларига
етакласа-да, ортга кайтишга мажбур эди. Чунки микрофондан такрор-такрор унинг
исми эшитилмокда.
- Агар "Катта"мизни мустакил дея
э'лон этсак, Московда халкимиз номидан гапира оладиган ва халкимизнинг нафакат
шараф-номусини балки манфаатини хам химоя кили оладиган кучга эга буламиз.
Бугунги сиёсий шароитда кучсизнинг чумоли кадар ахамияти йук. Олтинларимиз
ташиб кетилмокда, пахтадан тоглар бунёд этиб, кафан кидириб юрибмиз, Она кулни
куритиб куйиб, келажагимизни дахшатли тахликига рубару килдик, кишлокларимиз
хароб, болаларимиз ва оналаримиз оч, далаларда ишлашдан бошка нарсани
билмайдилар, яна биз ёмон. Ха, бошини эгган инсон хам калтак ейди, хам хаккини
бой беради. Шу сабабдан бугун халкимизнинг виждони булган бу парламент уз
овозини чикарсин. Жумхуриятимиз "Катта"сига мустакиллик бериш ва
унинг ваколатларини кенгайтириш тарихимиздаги буюк инкилоб булади. Бугун бу
карорга имзо отсак, келажагимиз учун имзо отган буламиз. Бу билан Московдаги
"Катта"нинг каршисига узимизнинг жасоратли "Катта"мизни
чикарган буламиз! Бу билан орзуларимиз амалга ошадиган курашга майдон очган
буламиз! Сизни бу масалани кун тартибига киритишга ва кулингизни кукрагингизга
куйиб, виждон хакки карор беришга чакираман!
Ахаджон Гуломв гулдурос карсакларга
хамоханг одим ташлаб, уз урнига бориб утирди. "Катта" эса хаёлга
ботган одамнинг куринишини бермокчи булгандек бошини хам килганча бармоклари
билан столни чертарди. Раис Мирзабек Олимов эса севинчдан учаётган куш каби
енгил эканлигини курсатмокчи булди, шекилли, кулларини хавода бир-бирига ишкаб,
урнидан бир туриб утирди-да масалани кун тартибига киритиш учун овозга куйди.
Кейин кул остидаги когозларни титкиларкан залга караб хам утирмасдан
"Карши, бетараф, йук, хамма "за" деди. Аммо каршилар хам,
бетарафлар хам бор эди. Шу сабабдан суз суровчилар купайиб колди. Раис эса
уларга парво хам килмай кулидаги руйхатига караб ма'рузачиларни чакира бошлади.
Уларнинг аксарияти рахбарлар эди. Бири "Катта"нинг таржимаи холини
укиб берди. Колганлари эса унинг сиёсий ташкилотчилиги, рахбарлик кобилияти,
уста йулбошчилиги, инсоний хислат-фазилатлари, оиладаги ибрати, илм бобидаги
муваффакиятлари, тажрибали иктисодчилиги каби бошкаларда оз учрайдиган
"тараф"ларини хар турли далиллар, вокеалар билан "исботлаб"
бердилар. Аммо уз ихтиёри билан сузга чикувчилар хам жим турмадилар. Соатлаб
урта каторлардаги микрофонлар ёнидан узоклашмадилар. "Катта" эса
бундан норози эди. Буларнинг миллий гурури хам йук, деб уйлади. Агар бундай
гурур булганда, мухаррирнинг гапларидан кейин уйгонарди. Балки уйгонгандир,
балки менинг фойдамга гапиришар? Мансаб, лавозим олиш, кузга ташланиш учун
бундан кулай фурсат борми? Уларга суз бераман. Агар карши гапирадигани чикса, канотини
синдириб ташлайман. Бу ерда факат менинг масалам эмас, балки миллатнинг такдири
хал булаётганини айтиб, шармисор этаман. Болани болаликда тарбияламасанг, кейин
бошингга чикиб олади...
- Нега кутиб турганларга суз бермаяпсиз,
адолат килинг, адолат килинг, хурматли раис. Улар хам шу миллатнинг
фарзандлари. Айтадиган гаплари бордир? - деди "Катта" раисга.
"Катта"нинг бу гапидан кейин
навбат кутиб турганлар харакатга келдилар.
- Укажон, кечадан буён факат сиз сузга
чикаяпсиз, - деди раис микрофон ёнида турган йигитга караб. Ана у дуппили
укамиз эса умуман сузга чиккани йук. Биз адолатли булишимиз керак. Элга навбат
шерга навбат. Хозир сузни учинчи каторда утирган дуппили укамизга берамиз.
Дуппили йигит урнидан туриб:
- Мен суз сураганим йук, - деди.
- Бу масалада суз сураш керак эмас. Биз
демократия кураяпмиз, ошкоралик замонида яшаяпмиз. Хар ким уз фикрини айтиши
керак, - деди раис маслахатомус охангда.
- Мендан гапни эмас, кетмон уришни суранг.
Сиз гапиринг мен эшитаман, - деди халиги йигит. Залдагилар кулиб юборишди.
Кимдир содда кишлок йигитининг аскиясидан мирикиб кулса, яна кимдир раиснинг
уйинидан куларди. "Катта"нинг эса жахли чикди. Раисга хам караб
утирмасдан:
- Суз микрофон ёнида турган синглимизга, -
деди.
"Катта"нинг "синглиси"
шошмасдан минбарга караб юрди. Буларга кул узатсанг елкангни узиб олишади. Ха
уша микрофондан гапиравермайдими, деб уйлади "Катта". Албатта
минбарга чикишлари керак. Бу жикаккина киз минбарга чикиб, хам бизнинг хам
халкнинг кузига куринмаса буладими? Кичкинагини булса хам ёкимли экан. Буни
руйхатга ким киритди экан? Хар холда вилоятнинг биринчиси узи билан бирга олиб
келган булса керак...
"Катта"нинг узи хам вилоятда
ишлаганида пойтахтга келаркан "зерикиб" колмаслик учун ана шундай
йулдош олиб келарди. Шу боис бу кизни хам вилоят рахбарларидан бирининг мулки
деб хисоблади.
Аммо сохибининг диди баланд экан, дея
хаёлини давом эттирди "Катта". Бу кизалокни унга ем булишга
куймайман. Канотимнинг остига оламан, меники булади.
"Катта" хаёлларини тизгинлади-да
"кизалок"нинг сузларига кулок тутди.
- Исмим Сохиба, укитувчиман. Номзодимни
Халк харакати курсатди. Коммунистлар эса йулимни тусдилар. Каршиликларни енгиб
бу минбарга кадар етиб келган эканмиз, бу бизнинг кучсиз эмаслигимизни
курсатадиган омилдир. Бу у кадар мухим эмас, мухими бундан кейингилари.
Бу ерда "Катта"га мустакиллик
беришни миллатимиз, маданиятимиз билан боглашди. Агар сиз миллат ва маданиятни
тушунадиган булсангиз уни мустакил деб э'лон килинг. Аввал миллат мустакил
булсин ундан кейин "Катта"лари!
Биз рахбарнинг огзига карашга урганиб
колганмиз. Рахбар айтган гапни конун деб биламиз. Олдин бу зехниятдан
кутулайлик, ундан кейин бир кишига катта-катта ваколатларни берайлик.
Бугун "Катта"ни мустакил деб
э'лон килсак эртага у диктатор булади. Хатто буни истамаган такдирда хам
диктаторга айланади. Чунки биз диктаторларни севиб урганганмиз. Аммо бу инсонни
озми купми танидик. Гаплари бошка, ишлари бошка. Бугун карор чикарсак бу карор
жумхуриятимизни диктатурага, зулмга бошлайдиган йулнинг дебочаси булади.
- Тухтанг, - дея урнидан турди
"Катта". - Сизнинг кушнинг миясидек келадиган бошингиздан бу фикрлар
чикишига хеч ким ишонмайди. Мен сизларга хакикатни айтиб куяй. Кеча туш пайти
Халк харакатининг бакирок рахбарлари Анхор буйида депутатларни овлаш билан овора
эдилар. Бу хоним эса уларнинг тузогига олдинрок илинган. Улар ёзиб берган
нарсани ёдлаб олиб, мана бу ерда тутикушдек такрорламокда.
- Кечирасиз, мен уз фикримни айтаяпман. -
Сохибанинг бу сузларини "Катта"нинг саси босиб кетди.
- Гапни булманг! Ёки маданиятдан хам
йирокмисиз?
- Ахир менинг гапимни сиз булдингиз-ку? -
Сохибанинг бу гапини эса хечким эшитмади, чунки раис тугмани босиб, асосий
микрофонни ёпиб куйганди. "Катта" эса жахл билан сузда давом этди.
- Московнинг иккита муттахам терговчиси
халкимизнинг бошига канча кулфат солди. Биз бунга ва шу каби кулфатларга чек
куямиз деб турган бир пайтда мана бундайларнинг уртага чикиши табиий. Бундайлар
душманларимизнинг бизнинг орамизга кадар узанган кулларидир. Утиринг ерингизга,
мухтарам хоним. Бу микрофонлар халкнинг сузи айтиладиган микрофонлардир, бу
микрофонлар сиз ва сиз кабилар учун ёпикдир!
Сохиба бу кадар безбетликни кутмаган булса
керак, индамай минбардан тушди. Микрофонлар ёнида турган депутатларнинг
гапларини хам хеч ким эшитмади. Чунки "Катта"га яхши куринишни
истаганлар Сохибага карши эканликларини курсатиш учун, карсак чалиб, ер
тепаётгандилар. Факат Рузи Муродовнинг баланд овози карсакларнинг багрини тилиб
юборди.
- Бу одамни сайлаб булмайди, - дея фарёд
тортди у. Бу фарёд худди кафасга солиб куйилган шернинг онийдан кукка отилиши
каби эди. Аммо у билмасдики, боши темир панжараларига урилгач, яна уз ерига
кайтиб тушади. У кучли шер булишига карамай темир панжаралар каршисида ожиз
эди. Рузи Муродовнинг икки кулидан икки хамюрти ушлаб, урнига утказишга харакат
килишаркан, у калбидан отилиб келаётган исённи тухтата олмасди: - Бу одамни
яхши танийман, вилоятимизни боткокка ботирди, халкимизни хору зор этди. Бугун
унга мустакиллик берсак, эртага вой жонимизга!
Залда гала-говур тинмас экан раис масалани
овозга куйди ва яна хеч нарса курмагандек "Каршилар йук" деб э'лон
килди.
- Ёзиб куйинг, - деди "Катта". -
Биттаси зални ташлаб чикиб кетди. - У шундай деб залдан чикиб кетаётган
Сохибани курсатди. - Яна биттаси эса карши. - "Катта" бу сафар
курсатгич бармоги билан Рузи Муродов утирган томонга ишора килди. (Давоми бор)
|