Маълум бўлишича биз келтирилган полк ҳудуди жуда катта ҳарбий ўқув ва машғулотлар учун мўлжалланган экан.
Ўзбекистоннинг
турли вилоятларидан олиб келинган бир вагондаги 50 ёш аскар битта
ҳарбий батальонга тушдик.Қисмимиз тўрт қаватли бинода жойлашган
ВШМС(Военная школа младших сержантов)кичик сержантлар тайёрловчи олти
ойлик ҳарбий мактаб экан.
89553-ВШМС полкда машҳур экан.Чунки янги келганларнинг кўз-кўриб, қулоқ эшитмаган ҳангомалари айнан шу ердан бошланар эканда.
Ҳамқишлоғим
Абдулатиф билан битта взводга тушдик.У ўрисча "ё" дан бошланадиган
сўкишдан бошқа нарсани билмас эди.Албатта у бу ҳақорат сўзлигини билар,
шу учун уни ишлатмасликка ҳаракат қилар эди.
Одам тил билмаса
ҳам қийин экан.Ўрислар учун нон ўрнидаги "ё",деб ишлатиладиган сўзни
унга нисбатан ишлатилса жисмонан бақувват бўлган Абдулатиф сўкинганни
қон қақшатиб қўярди.
Шу сабаб у кетма-кет чўчқахонага жазо ишига
(нарядига)юборилар эди.Чўчқахонада зил-замбилдай бир тоннача ошхона
чиқинди-ювиндиси юкланган аравани бир ўзи тортиб борадиган бақувват
аскар кам эди.Шу боис командирлар Абдулатифни жазолаганда
гауптвахта,деб аталувчи ҳибсхонага эмас чўчқахонага жўнатишни афзал
ҳисоблашарди.
Абдулатиф ҳам аллақанча ўрисни "ё" сўкиши учун
тумшуғини ёрди ва шунча марта чўчқахонада жазо ўтади.Ҳатто чўчқахонадги
катта аскарни ҳам "адабини" бериб қўйди.Энди "ё"ни айтиб сўкинадиганлар
анча юрак олдириб қўйган эдилар.
Взводимизда командирнинг кичик
ёрдамчилари Олмаоталик Сергей Рефтович ва украинадан Михаил Воробей
деганлар биз каби курсантларга ҳарбий низомга мувофиқ бўлмаган
муносабатда эдилар. Масалан Низом бўйича ҳар бир аскар унвонидан
қатъий назар ўзаро ҳурмат билан мурожаат қилишлари ёзилган эсада кичик
командирлар биз уларга мурожаат қилганимизда "Сиз",дейишимизни ўзлари
эса "Сен",дея муносабатда бўлишар эди.
Мен буни ноҳақлик,деб
билдим ва улардан бизга ҳам "сиз",деб мурожаат қилишларини талаб қила
бошладим.Бу уларга ёқмади.Лекин бу тортишувимиз батальон командири
подполковник Шаламовгача етиб борди.У кичик командирларимизга менинг
талабим тўғрилигини ва Низом талаби бўйича муносабатда бўлишни уқтирди.
Шундан
сўнг бошқаларга эмаску бир менга улар "сиз",деб мурожаат қиладиган ва
умуммажбурий навбатчиликда мени фақат ҳарбий маданият уйига
йўллашадиган бўлди.
Бизнинг ҳарбий полк Волгабўйи Ҳарбий Округи
ҳудудида жойлашган экан.Округнинг "Ватан учун!"("За Родину!")газетаси
чиқар экан.Мен ҳарбий батальонимиздаги янгиликлар ҳақида ана шу
газетага хабарлар ёзиб юрдим.
35.Яна комсомол
Кичик сержантлар
тайёрлаш ҳарбий мактабида ўқув-машғулотлардан ўтар эканмиз асосан
жисмоний машқлар нафи катта бўлди.Анча-мунча чиниқдик.
Армияда ҳам ҳайт-хуйт демай 5 ой ўтиб кетибди.
Биз энди дастлабки кунларда келганимиздагидай ҳарбий кийимлар шалвираб
ўзимизга ёпишмай турган болалар эмас эдик.Анчагина қадди-қоматлар
келишиб қолган аскарлар эдик.Ўшанда спортнинг инсон организмига фойдаси
катталигини ҳис қилгандим.
Яна бир ойдан сўнг ҳарбий мактабни тугатиб,кичик сержант унвони
олишимиз керак эди.Бироқ унвон тақдимотига ҳужжатлар таёрланаётган
кунлари батальон бошланғич комсомол ташкилотига чақириб қолишди.
Бу каби йўқловлар нима масаладалигини билиб қолганим учун ҳам,"бу гал
ҳарбийда комсомол нимани таклиф қиларкин",деган ўй билан бордим.
Ташкилот фаоли билан ўшанда қуйидагича суҳбат бўлиб ўтганди.
-Комсомол аъзоси эмасмисан?
Мендан "ҳа" жавобини олгач,"аъзо бўлишни истасанг қабул қиламиз,взводда
анча фаол экансан,қара округ газетасида мақолаларинг ҳам чиқиб турар
экан",деди.
Мен эса:"йўқ,мен аъзо бўлмайман",дедим.Комсомол фаоли шунда:
-Ундай бўлса сенга кичик сержант унвони берилмайди-деди.
Мен сержантларнинг оддий аскарларга "ҳукмронлиги"дан доим норози
эдим.Улар менга ёқмасди,бир зумга ўзимни кичик сержант қиёфасида
тасаввур этдимда,кейин:"унвон берилмаса ҳам майли,комсомол
бўлмайман",дедим.
Менинг бу қарорим қисмимизда катта шов-шувга сабаб бўлди.Чунки унвон
олиш учун бу мактабдагилар командирларнинг қоидага тўғри келадими-йўқми
топшириқларини итоат билан бажаришарди.Улар ёшгина итоатли ҳарбий
қулларга ўхшашарди.
Аммо армияда ўша кезларда бир гап бор эди:тоза погон,тоза
виждон,деган.Мен ва яна мен каби 10 нафар аскарлар тоза погон билан
бошқалардан фарқли равишда унвон олмай жанговар қисмларга жўнатилдик.
Энди ўша даврларни эслаб бир фикрга келяпман.Менда комсомолга аъзоликка
ички исёнимнинг сабаби эркинликка,мустақилликка интилиш экан.
Мен одамларга бош бўлиб уларни ўз измида олиб юрилиши билан келиша
олмас эканман.Чунки ҳар бир инсон эркин,у ўз билгича,ўз ҳоҳишича яшаши
керак.
Лекин комсомолга аъзолик бу эркинликларни чекловчи,тизгинловчи
ташкилотлигини ўша пайтларда тушунтириб беролмаган бўлсамда лекин ҳис
қилар эдим.
Поезднинг тарақу-туруқ шовқини билан ўша пайт ҳамма интилган Москов
шаҳрига етиб келдик,биз борадиган жанговар қисм жойлашган манзил номи
то етиб боргунумизча стратегик аҳамиятга моликлиги учун сир тутиб
айтилмаслигини тушунтиришганлиги боис ҳеч ким қаерга,қачон етамиз каби
саволлар бермасди.Фақат командирлар қаёққа етакласа ўша ёққа қараб
борилаверади.Шу ҳолнинг ўзиёқ менга оғир ботарди.