"Бирлик"нинг
"Истиқлол" газети фаолияти ноқонуний тарзда тўхтатиб қўйилгач, қанчалар
ҳаракат қилмайлик уни қайта чоп этиш учун уринишларимиз зое кетди.
Мухолифат
газетига муҳаррир бўлган мен каби киши учун ҳамма расмий идораларнинг
эшиклари ёпилган,қайси бир ташкилотга тирикчилик қилиш учун ишга
кирмоқчи бўлиб борсам рад жавоб айта бошлашди.
Бу пайтга келиб
компартия бошқаруви тугаб ҳозирги ҳокимиятлар туман,вилоят совети
номлари билан иш юрита бошлаганди.Аслида бошқарув ўша компартия
тизимидан фарқ қилмасди.
Ёнимга ўша пайт янги Давлатобод туманида
нотариус бўлиб ишлаган Усмонжон Тожибоевни ҳуқуқий маслаҳатчи қилиб
олиб ўша янги туманда кўп тармоқли хусусий фирма ташкил этиш учун унинг
Низомини ёзиб чиқдим.
Фирманинг фаолият турлари ғоят кўп эди.Албатта
асосий урғу ноширлик ишларига қаратилган.Имконият топилди,дегунча янги
бир матбуот нашри ташкил этишни бош мақсад қилиб қўйган эдим.
Фирманинг молиявий ишлари юришиб кетди.Ўша пайтдаги ҳамма иқтисодий
кўрсаткичлар ҳақидаги ҳисоботдан биргина мисол айтиб қўя қолай.Биргина
телефонлар маълумотномаси нашр этишдан ҳозирги пулга таққослаганда 50
минг АҚШ доллари миқдорида фойда олдик.
Бундан ташқари турли буюртма молиявий ҳамда ҳисоб-китоб ҳужжатлари нусхасидан ҳам катта миқдорда фойда ола бошладик.
Чунки бир томондан
ўзимиз топган маблағимизга ўзимиз эгалик қилишимизга тўсқинлик
қилиш,ҳукумат ва ҳуқуқ-тартибот,молиявий идораларнинг ноқонуний
аралашувлари тоқатни тоқ қила бошлаган бўлса,асосийси менинг моддий
эҳтиёжларим тўлалигидан бирқанча ортиғи билан қонаётган эсада,маънавий
жиҳатдан қаноатланмасдим.
Чунки менинг мақсадим катта бойлик орттириш
эмас,балки ўзим қизиққан матбуот соҳасида наф келтирадиган иш қилиш
эди.Лекин бунга ҳечда имкон бермай қўйишди.
Фирма тугатилгач у хусусий бўлгани учун ҳам унинг мулки унинг эгаси
бўлган ўзимга қайтариб берилиши керак эди.Лекин ҳисоб рақамимиз очилган
Наманган тижорат банки тирриқлиги боис фирманинг ярим маблағи берилмай
қолиб кетди.Аммо унинг ярим маблағи ҳам анчагина салмоқли эди.У менинг
эҳтиёжларимни бир неча баравар қоплаб яна аллақанча ортиб қолар эди.
Шу боис ҳам аввалдан режалаштирганим хайрия ишларига бу маблағларни сарфлашни бошладим.
Ҳар куни эрталаб ишга кетаётганимда
Наманганнинг эски шаҳаридан янги туманга олиб борувчи йўлдаги болалар
уйи олдидан ўтардим.
Фирма тугаган,уйда банк томонидан қайтариб берилган анчагина
пул.Улардан аллақанчасини санаб ўтирмасдан бир қоғоз қопга солдимда
машинага ўтириб ўша ўзим ҳар гал ишга қатнаганда юрадиган йўлдан юриб
бориб болалар уйи олдида тўхтадим.
Болалар уйи ҳовлисига кирар эканман у жойдаги болаларнинг ҳар бири
кўзларида мунг тўла менга боқишар эди.Эҳтимол уларнинг ҳар бирининг
кўнглидан:"шу менинг дадаммикан",деган ўй кечган бўлиши мумкин.Улар
билан ҳовлида турган ходима билан саломлашиб менга болалар уйи
директори кераклигини айтдим.
У унинг олдига кириш йўлини кўрсатди.Кираверишда яна қоравулдан сўрасангиз тушунтиради,деб қолди ортимдан.
Бинога киравериш жойда посбон ким керак эди,дея ўзи пешвоз чиқди.Мен
директорни сўрадим.У ҳозир,дея ўтиб бораётган яна бир ходимага "бу
кишига директорнинг хонасини кўрсатиб юборинг",дея мурожаат
қилди.Посбон қоп кўтариб турганимни кўриб:"қопингизни шу ерда
қолдиришингиз мумкин",деб қолди.Мен эса:"йўқ,бу қопни директорга
беришим керак",дедим.
Посбон:"ҳа,ўйинчоқлар,демайсизми",деди жилмайиб.Мен "ҳа",дегандай бош
ирғадимда ичкарига ходима ортидан йўл олдим."Мана бу эшик" кўрсатди
ходима.
Эшикни таққиллатиб мумкинми,деб кириб борганимда директор телефонда
ким биландир гаплашиб банд эди,у кўз-қўл ишораси билан ўтиришимни
сўради.Сўзсиз ўтирдим.Телефонда сўзлашаётган болалар уйи директорини
кузатиб ўтирар эканман у кўпгина боласи бор меҳрибонгина онадай
таассурот уйғотди.Ниҳоят у телефонда гаплашиб бўлгач узр дедида,унинг
хизмат столига яқинроқ келиб ўтиришимга таклиф этди.
-Келинг хизмат-деди у.
-Хизматми-нима дейишимни ҳам билмай бир зум туриб қолдим.Сўнг гапни айлантириб ўтирмай муддаомни айтдим.
-Сизларга ҳомийлик қилмоқчиман.
-Раҳмат.Нима ёрдам қилмоқчисиз-сўради у.
-Менинг корхонамда сизларга зарур бўлган буюм-жиҳозлар йўқ.Аммо моддий ёрдам бермоқчийдим.
-Унда ҳисоб рақамимиз ва бошқа маълумотлар керак эканда ё шартнома тузасизми?-сўради директор.
-Йўқ,қанақа шартнома?Ҳеч қанақа шартнома кераги йўқ-дея ўрнимдан туриб қопни кўтариб келиб унинг ёнига қўйдим.
Аёл директор қопдагиларни кираверишдаги посбон каби ўйинчоқ,деб
ўйладими ўша чоқ билмадиму бир четини очиб кўрдида шошиб қайта ёпди ва
кўзларида
саросима билан менга юзланди.
-Ҳа,шу пулларни сизларга бермоқчиман.
-Ахир бу жуда кўп пул.Қолаверса шартномасиз.Мен қабул қилолмайман-деди.
Директор аёл нимадандир ҳадиксираётгани яққол сезилиб турар эди.
-Тўғри,мен бошқа бирор фикрга борганим йўқ.Лекин ҳужжатларсиз уни қабул қилиб олишим мумкин эмас-деди у.
-У ҳолда ҳужжат расмийлаштиринг.
У ёнига болалар уйида ишловчи хазиначи ва ходимлардан иккитасини
чақиртирди ва қопдаги пулларни санашни буюрди.Улар ҳайрат билан пул
санашга киришар эканлар биз директор билан танишиб пул топшириш ва
қабул қилиб олиш ҳақидаги ҳужжатни расмий қисмини ёза бошладик,миқдор
ёзиладиган жойни бўш қўйдик.Пуллар санаб бўлингач маълум бўлдики
ҳозирги пулга 100 минг АҚШ доллари атрофида экан.
Ҳужжатларнинг бир томонига мен имзо чекдим.Иккинчи томонига эса
Наманган вилоят 26-болалар уйи директори Дилбар Матмусаева,дея директор
имзо чекди.Қопдаги қоғозларни топшириб ўрнига бир варақ қоғозни
олиб,унинг хонасидан енгил қушдай чиқдим.