Ризобек Суббота, 2025-06-21, 03.54.22
Приветствую Вас Гость | RSS
Главная | | Регистрация | Вход
Меню сайта
    Статистика

    Онлайн всего: 1
    Гостей: 1
    Пользователей: 0
    Форма входа
    Главная » 2007 » Октябрь » 7 » АДАБИЁТ
    16.42.56
    АДАБИЁТ
    Жаҳонгир МУҲАММАД

    ҚУВҒИН

    РОМАН
    2-китоб

    Миртемир Пулабой Рашидовичдан нафратланди. Канча-канча инсонларнинг такдирини шу ахлоксизга ишонишган. Нахотки, кирдикорлари очилиб колишидан куркмади? Ёки узини хокиму мутлок деб хисобладими? Илгари куп миш-мишлар таркалганди, лекин бир рахбарнинг бу кадар тубан кетишини тассаввур килолмаганди. Мана энди куриб турибди. Бундан оиласи, фарзандлари хабар топса, нима килади? Нах отки, буни уйламади? Бугун "Катта" мана бу расмларни вилоят депутатларига курсатса, Пулабой кандай килиб бош кутаради? Умуман, мансаб дегани шу кадар жодигармики, унга сохиб булган инсон узини, виждонини, иймонини, ахлокини багишлайди? Мансаб нима саабабдан инсонни бунчалик тез бузади? Айб мансабдами? Йук, айб инсоннинг узида! У мансабга келмасидан олдин хам йулдан чиккан булса, кейин узини тухтата олмайди. Демак, айбнинг тенг ярими шундай одамларни мансабга ташиганлардадир. Уларнинг кимлигини билмасдан, урганмасдан мансаб хадя этса, ургани шу булади. Балки, Пулабой узини хон каби хис этишида бошка сабаблар хам бордир? Нима булганда хам бундай хулки бузук, иши бад, порахур одамни "Катта" кеч булса-да танибди. Ундайларни алмаштириб ташлаш керак деган фикрга келгани яхши, халк хам хурсанд булади.

    Кирк беш дакика "пир" этиб учиб кетди. Уларни вилоят партия кумитасининг биринчи котиби Пулабой Рашидович ва ижроком раиси Тошпулат Кучкоров, Турабеков ва Узоковлар кутиб олишди.

    Миртемир Пулабой Рашидовичга разм солди. Туппа-тузук одамга ухшайди. Невараси тенги кизлар билан кайфу сафо килишини хаёлга хам келтириш кийин. У зини жиддий, гурурли тутмокда.

    - К учкоровнинг хонасига чикамиз, - деди "Катта" марказга етиб келишганда.

    "Катта"нинг вилоят партия кумитаси биносига эмас, ижроком биносига караб юриши Пулабой Рашидовични х айратланмади. Миртемир эса "Катта"нинг совукконлигига хайрон эди. У х еч нарса булмагандек, юриб борарди. У н иккинчи каватга кутарилгач:

    - Нега тортишиб юрибсизлар? - деди Кучкоровга.

    - Йу... Биргаликда ишлаяпмиз, - деди Кучкоров.

    "Катта" унинг хонасига кадар индамай юриб борди. Ичкарига киргандан кейин:

    - Шу билан бирга ишлаб буладими? - деди, курсатгич бармоги билан ташкарига имо килиб.

    - Нима килайлик...У зингиз маслахат бериб, йул курсатсангиз...- деди Кучкоров.

    - Йул х ам, маслах ат хам шуки, энди бизнинг командага кирасиз, хокимликни узингиз оласиз. Х а, унинг миллати нима узи?

    Кучкоров жавоб беришдан кочди.

    - Сиз хам асли тоза эмассиз, менга уч-турт киши шикоят килиб борганди. Сизни Хайрулло Саидовни куллаяпти, дейишганди. Лекин ишонмадим. Бу дегани иш битди дегани эмас. Яна текшириб курамиз, дегани.

    - Билмадим... Йу... - шивирлади Кучкоров.

    - Туман биринчилари Пулабойни талаб килиб, менга мактуб ёзишган. Сизни талаб килганлар хам бор. Уни ишдан олишимни кимдан эшитди? Сиз кимдан эшитдингиз?

    Кучкоров куркиб, ранги окариб кетди ва:

    - Улай агар, хабарим йук, - деди.

    - У лишнинг хам вакти келади. Керак булса, жонингизни узимиз оламиз. Х озир эса вилоятни ва шах арни тозалаш керак. Лекин бирданига эмас, аста-секин. Оркасида кучи борларнинг елкасини силаб, кейин боплайсиз. Рах бар х ам артист, х ам томошабин булиши керак. У зингиз уйнаб, узингиз томоша киласиз. Душман билан хам у пишиб, кучоклашиб юриш лозим. Шундай килмасангиз, унга хукмрон булолмайсиз. Хар бир туманда турт-бештадан уз одамингиз булсин. Х амма жойда узимизнинг "тупчалар"имиз булиши шарт. Ушанда гап-суз камаяди.

    - Куллук, оксокол, - деди Кучкоров.

    - Х а, нега утган сессияда сузга чикмадингиз? Куркдингизми? Жасорат йук сизларда. Ана у эшшак Пулабой хам тиржайиб утирганди. Курдингизми, бир узим хаммасини тинчитдим. - "Катта" шундай деб, куз остидан Миртемирга каради.

    Миртемирнинг авзойи бузилди, лекин индамай утирди. "Катта" Кучкоровни сурок килишда давом этди.

    - Бу ердаги депутатлар Сизга кулок солишадими узи?

    Кучкоров шоша-пиша:

    - Кулок солишади, - деди.

    - Бупти, сени табриклайман, бола, - дея "Катта" урнидан турди ва Кучкоровнинг елкасига бир урди-да, уни кучоклади. Кейин улар упишдилар.

    Миртемир бу манзарага х айратланиб караб турар экан, Кучкоров унинг ёнига келди:

    - Рахмат, - дея Миртемирга кул узатди.

    - Табриклайман, - деди Миртемир совук охангда.

    Миртемир "Катта"нинг К учкоровни сенсирагани х аккида уйлай бошлади. Демак, уни уз командасига олди. Уз мулки, деб хисоблай бошлади. Балки узини ота, уни эса бола, деб уйлаётган булса керак?! Нахотки, катта бир вилоятга рахбар булаётган одам кулликни, тобеликни шу кадар осон к абул этса? Эртага унинг узи бошкаларга худди ана шу сахнани такрорлайди. Одамлар хам кизик. Мансабга минган кишининг х ам олдидан хам оркасидан чирог ёкишади. Хам юрган, хам юрмаган йулини супуришади. Ишдан кетган куни эса, юзига х ам карашмайди. Саломни насия килиб, утиб кетишади. Балки ана шу х олатнинг хам рах барларнинг кул булиб колишларида таъсири бордир?!

    "Катта" Миртемирга юзланди:

    - Сиз нима дейсиз? Бунага ишонса буладими?

    - Мен куккисдан бир нарса дейишим кийин. Аммо бу одам хаккида ёмон гап эшитганим йук.

    - Бизга ана шу фикрингиз етарли, - деди "Катта" ва Турабековни чакирди. У билан Узоков хам кирди.

    - Сизлар кутиб туринглар, - деди у К учкоров ва Узоковга.

    Кучкоров хонадан енгил одимлар билан чикар экан, Жавлон чукиб колган одамдек, фил одим ташлаб, чикиб кетди.

    - Булди, К учкоровни куямиз,- деди "Катта "Турабековга.

    - Яхши-ю... - Турабеков питирлаб колди.

    - Нима гап? Нега иштонига утириб куйган боладек, тортинасиз? Районларга чикдингизларми? - "Катта" жахл билан суради.

    - Мана, хамма "биринчи"лар Пулабой Рашидовични исташаяпти, - деб Турабеков кулидаги, айрим жойлари кизил ранг билан буялган, когозни "Катта"га курсатди.

    - Узи уюштирган, - деди "Катта" унинг гапини кесиб.

    - Ах вол огир, К учкоров бироз миллатчи. Исо Холис билан алокаси бор. Вилоят партия конференциясида хам миллатлараро тортишувни чикарган шу. Эсингизда булса, биз айтган номзодлар утолмай колганди. Сизнинг топширигингиз билан бу ишни аранг тугирлаганмиз, - дея Турабеков хужумга утди.

    - Аникми?

    - Аник. Мана, бир неча киши ёзиб хам берди. К учкоров уз мафиясини тузиб олган. У х оким булса, бошимиз говгадан чикмайди. Талабаларни ишга солиб, шахарни бошка миллатлардан тозалайман, деган гапини " комитет" х ам ёзиб олган, - дея Турабеков когозларни "Катта"нинг олдига куйди. Аммо "Катта" бу когозларга эътибор килмади.

    - Депутатлар билан гаплашдингларми, улар нима дейишди? - суради "Катта".

    - Улар хам умидимиз "Катта"дан. Бошимизга Кучкоров деган балони олиб келмасинлар, эскиси билан эплаб турибмиз, дейишди. Агар уни бушатсалар, "Катта"дан хафа буламиз, деган гапни хам айтишди.

    "Катта"га бу гап ёкмади.

    - Хафа булишса... - У мирикиб сукиб олди.

    - Шундай-куя, лекин бутун халкнинг кузи бугун бизга караган. Агар ишимиз шу ерда "провал" булса, "булар уз юртида сузларини утказишолмади" деган гап булади.

    - Шундай экан, нега депутатларни тайёрламадинглар? - деди "Катта".

    - Тайёрладик, хаммаси Сизни куллайди. Пойтахтда олдинги сессияда Сизга карши булган харакатлардан хам газабда улар. Уч-туртаси гапиради хам. Махаллий телевизорда хам курсатамиз, - Турабеков узини бироз "куйиб" юборди.

    - Бу ерда телевизор борми? - ажабланиб суради "Катта".

    - Ха, уч тилда курсатув беради.

    - Курдингизми, мана Сиз мендан хафа булиб юрибсиз, - дея Миртемирга юзланди "Катта". - Мен хатто каерда телевизор борлигини билмайман. Сиз булсангиз Муродободдаги телевизорни ёпиб куйишларини мендан кургандингиз.

    - У ердаги телевидение билан бу ердагисининг фарки ер билан осмонча.

    - Осмон - посмони йук, ука. У ерда хам бу ерда хам одамни курсатади. "Катта" келиб бошида коровуллик килмайди. Халкингиз шу булгандан кейин, "Катта" нима килсин? Мана кураяпсиз, бу ерда хам тишимиз утмаяпти.

    Миртемир кулимсираб куйди.

    "Катта" Турабековга караб:

    - Булмаса бошкани куяйлик, - деди, яна масалага кайтиб.

    - Оксокол, Пулабой Сизга содик. Сизни уз отаси урнида куради. У л десалар уламан, тирил десалар тириламан, дейди. Вилоятни яшнатиш хаккида халкка ваъда бераверсинлар, агар бажармасам, йигит эмасман, деяпти. Сайловда хам бу ерда хам Сизнинг асосий "поддержкангиз" Пулабойдир. унинг садокати самимий. Х ар тарафлама текшириб курдик. Мен уртада кафилман.

    - Мана бу хужжатлар, расмларчи? Улар нима булади?

    - Оксокол, бундай ахмокчиликни биз х ам, бошкалар хам килган. Лекин Сиз багри кенг одамсиз. Кимни кечирган булсангиз, Сизга содик булиб колмокда. Буни х ам бир марта кечиринг. Бу хужжатлар сейфда турганини билиб, у яна хам яхширок ишлайди, жилови кулингизда булади.

    - Жавлон кани? - суради "Катта".

    Узоков югуриб кирди. У билан хам савол-жавоб юкоридагидек булди.

    - Пулабой Рашидович тинчликни саклаяпти. Хозирча ишлаб турсин. Бузгунчиларни бир тараф килиб олганимиздан кейин... - Жавлон гапининг колганини ютиб юборди.

    - Яхши, унда Кучкоровни нима киламиз?

    - Уни хам х озир четлаштириб булмайди. Тарафдорлари куп. Бирор йил ишласин, кейин силжитамиз, - деди Турабеков.

    Миртемир "Катта"нинг кузига ёш олган холати билан хозирги ахволини таккослай бошлади. "Катта" булардан куркади, дейиш мумкин эмас. Хаммаси унинг ёнида калтираб турибди. Буларга ишонади, дейиш хам кийин. Х аммасини бир-бирига кайраб куйган. Ёки булар уюштирган фитна каршисида "Катта" ип эшолмай колаяптими? Йук, буларнинг хар бир одимидан хабардор. Нега унда хар соатда турланади? Балки феъл-атвори шундайдир?! Хакикатдан хам, бирор гапга "лов" этиб, ёниб кетади. Куп утмай "гуп" этиб суниб колади. Ёнган пайтида каршисидаги одам хам, унинг такдири хам кушилиб ёниб кетади. Сунган пайтида эса ёниши керак булган оловни хам учиради. Балки, бу феъл-хуй кайсидир маънода яхшидир? Яъни ёлгиз узигагина яхши, бошкалар учун эса тахликали. Айникса, минглаб- миллионлаб инсонларнинг кисматига хукм киладиган инсоннинг феъл-хуйи ана шундай булса, хамманинг жонига "вой".

    Бундай рах бар билан ишлаш хам осон , х ам огир. Тобе булишни, кулликни севганлар рохат килиб ишлайдилар. Бирозгина уз фикрига эга булганлар, дарров ужарга чикади ёки йукотилади. Менимча бу одам ута тахликали. Мени хам алдаб юрибди. Бир кун келиб, кунини курсатиб куяман, деб уйлаётгани, захарханда кузларидан сезилиб турибди. Бундай одамлар хар кандай уйинни, х ар кандай ролни мукаммал килиб ижро этадилар. Улар учун кабихлик ва адолат, инсоф ва диёнат, х аром ва х алол, нур ва соя, яхши ва ёмоннинг чегаралари йук. Бир зумда у сархаддан у сархадга утиб кетаверадилар. Тухта, тухта, огайни файласуф булиб кетдинг. Вокеалар нима билан тугашини кутмасдан, хулосани чикариб булдинг. Яна бироз томоша кил, ана ундан кейин мушохада юрит!

    Бу пайтда "Катта" Турабеков билан сухбатлашаётган эди.

    - Демак, бу бола хам аблах экан-да-а?

    У ша сессиядан олдин парламентнинг собик раиси Мирзабек Олимовни зиёрат килибди. Чол кулогига бир нарсалар шипшитган булса керакки, у ердан чикиб, Хайрулло Саидовнинг ёнига борган.

    Биров ишдан бушагандан кейин хам булардан кутулолмайди, деб уйлади Миртемир. "Катта" хам халига кадар Мирзабек Олимовга кин саклаб юрибди. Балки, кин саклашининг сабаби, атрофидагилар унинг номини тез-тез эслатиб туришларидадир? Балки,"Катта"нинг кин саклаганини билганлари учун, унинг номини тез-тез такрорлашаётгандир. Хуллас, буларни тушуниш кийин.

    Миртемир касалхонада ётганида, Мирзабек Олимов х ам хаста эканлигини айтишди. Кекса одам, турган битгани хангома, аския эди. Хаётни жиддийга олмасди. Масхара билан кун утказарди. Нима булганда хам, бир зиёрат килиб куйяй, деб Миртемир унинг палатасига келди.

    - Э, хуш келдинг, болам, - деди Мирзабек Олимов урнидан туриб.

    - Палатагами ёки касалхонагами? - аския килмокчи булди Миртемир.

    - Касалхонага хам хуш келдинг, деяверишим мумкин, чунки бу ер ана у ёкдан тинчрок, - Мирзабек Олимов "Ана у ёк" дер экан, нимани назарда тутганини Миртемир англади. - Айбга буюрма, болам, келганингни эшитганимга бир хафта булади, лекин юкорига чиколмайман. Зерикиб хам колгандирсан?

    - Х а, жавоб беришмаяпти. Аламни каламдан олаяпман. Олий кенгашдаги х ангомаларни ёзаяпман, - деди Миртемир.

    Мирзабек Олимов аввал тиржайди, кейин юзи жиддийлашди, киприклари пир-пир уйнай бошлади.

    - Х а-х а, роса хангома кунларни яшадик... Лекин мен хам зерикиб колдим, кошки ёзганларингни берсанг-да, бир мирикиб укисам.

    Миртемир истамасада, Мирзабек Олимов асаларига ухшаб ёпишиб олди. Иложсиз колгандан кейин, ёзганларини окшом чоги келтириб берди. Эрталаб хабар олишга тушганида, Мирзабек Олимов хонасида йук эди. Миртемир атрофга аланглаб, кулёзмасини кидирди. Галадоннинг устида турган кулёзманинг ун олтинчи сахифасига кадар укилгани, варакларнинг тескари килиб куйилганидан маълум эди.

    Миртемир докторлардан сураганди, улар Мирзабек Олимовнинг кон босими ошиб, реанимацияга олинганини айтишди. Миртемирнинг хаёли кочди. Реанимация булимига келди. Докторлар ичкарига киритмадилар. К айтиб чикаётганди, хамшира уни чакирди.

    - Сизни Мирзабек ака сураяптилар.

    Хаёли паришон булган Миртемир, оёг учида юриб, ичкарига кирди. Мирзабек Олимов ётаган ётокнинг тепасида юрак уришларини курсатиб турган жихозлар ишлаб турарди.

    - Бу ерга кел, болам, - дея, пичирлади Мирзабек Олимов ва кули билан "Ёнимга утир" ишорасини килди. Миртемир нима дейишини хам билмас эди. Мирзабек Олимов ёстиги остидан газетага уралган бир китобни олди.

    - Кулингни шу китобнинг устига куй, - деди.

    Миртемир хайрон булиб кулини китобнинг устига куйди.

    - Энди касам ич, мен тирик эканман бу ёзганларингни бирор ерда чоп этмайсан.

    Миртемир юрак уришларини кайд этиб турган жихозларга каради. "Тик","тик" этган товушлар тиг каби фикрларига санчди.

    - Чоп этмайман, - деди.

    - Худога шукур,- деркан, Мирзабек Олимов хамширага юзланди. - Хоним, ананасни кес, бир тилим менга, бир тилим Миртемирга бер.

    Миртемир хамшира деб уйлагани, Мирзабек Олимовнинг умр йулдоши эканлигини англади. Унинг х ам юзи ёришганди. Мирзабек Олимов урнидан туриб утириб, ананасни мирикиб еди...

    Уч кундан кейин Мирзабек Олимов касалхонадан чикди. У шахдам одимлар билан юриб, чикиб кетаркан, оркага кайрилиб, Миртемирга кул силтади ва кулиб куйди. Мирзабек Олимовнинг бу караши унга "К алай, болам, яна бир х ангомага гувох булдингми? Сени яна бир марта бопладимми?" дегандек туюлди .

    Балки, Мирзабек Олимовнинг масхарабозлиги "Катта"нинг жон-жонидан утгандирки, унинг номини эшитганда, узини тутолмай колар? Лекин Мирзабек Олимов у кадар ёмон одамга ухшамайди. Ёш, уйинкарок болани эслатади. Унинг хангомалари кишининг калбига огир ботмайди. Балки, хар бир уйинни самимий уйнаганидан булса керак. Сах нада масхарабоз ёки аскиячи сизга канча огир хазил килса хам, енгил тортганингиздек, Мирзабек Олимовга хам кин саклолмайсиз, деб уйлади Миртемир. Аммо "Катта" нега бу кадар уни севмайди? Умуман,"Катта" бировни севармикан? Менимча, у одамларни узи учун яратилган унсурлар деб билади. Шу боис хам унга бировнинг бировдан фарки йук. Истаса ишдан кувади, истаса хар канча бадкирдорга х ам, катта лавозимларни багишлайверади. Мана х озир х ам, Пулабой Рашидович колиб, Тошпулат К учкоровнинг игвосини килмокда.

    - Кучкоровни сессияда шарманда килиб, кувсакмикан? Йук, уни олдин бир тепкилашим керак, - деди "Катта".

    "Катта"нинг "тепкилашим" деган сузи Миртемирга касалхонадаги яна бир вокеани эслатди. У туш пайти ухлаб ётганди.

    - Миртемир, Миртемир,- деган товушдан уйгонди. Бош учида телевидениеда ишлайдиган дусти Отажон утирарди. Уни хам "Катта" якинда девонга ишга олганди. У шу кадар х овликкан киёфада эди-ки, хол-ахвол сурашни хам унутиб:

    - "Катта" мени тепкилади, - деди.

    Миртемир кулди.

    - Ишонмаяпсиз-а, ростдан хам оркамга тепди. Жигар теппада тупрок кучиб, битта кишлок йук булганини эшитган булсангиз, керак. Канча-канча инсонлар нобуд булишди. Мен хам мухбирларни олиб, уша ерга бордим. Мутахассистлар "Энди келишингизнинг фойдаси нима? Бу ерда штаб тузиб олиб, инсонларга уй куриб берамиз деганингиз билан улганларни тирилтира олмайсиз. Биз тупрок кучишини олти ой олдин девонга маълум килганмиз", дея ситам этишди. Мен шу мактубнинг изига тушдим, Салимовга кадар етиб келганини аникладим. Кейин "Катта"нинг хузурига кирдим. Асл жиноятчи шу ерда экан, дегандим, "Сен х али мени жиноятчи, дейсанми?" дея хонасидан тепиб-тепиб чикарди. Сиздан маслахат сурашга келдим. Нима килай?

    - Нима килардингиз, - дея жилмайди Миртемир. - "Катта" хар кимни хам тепмайди. Ифтихор килсангиз, арзийди.

    - Ростданми?

    - Ёлгони борми? - деди Миртемир кинояомуз.

    Отажон яна ховликканича чикиб кетди. Миртемир кейин эшитса, у х амма жойда бу вокеани мактаниб, айтиб юрган экан. Демак, уша Отажон, х еч узгармабди. "Катта"нинг тепкиси х ам узгартирмадими, демак, хеч бир нарса узгартиролмайди, деб уйлади Миртемир. Мана энди "Катта" Кучкоровни тепкилашни орзу килаяпти. Балки, беш дакикадан кейин орзу сархади кенгайиб, яна бирор кишини тепкилашни истар. Эх, бу дунёда гурурсиз одамлар озми?!

    - Пулабой хам Хайруллонинг ёнига борган экан-ку?

    - У менинг ёнимга борганди. Хайруллодан гап олиш учун, Пулабойни унинг хузурига юборгандим. Бу вокеани олдин хам Сизага...

    "Катта" Турабековнинг гапини кесиб:

    - Хуп, нима киламиз? - деб соатига каради.

    - К учкоров х озирча кишлок хужалиги билан шугулланиб турсин. Оддий уринбосар булсин. Биринчи уринбосарликка Сизга содик бир одамни куяйлик, чунки миршаблик, прокуратура,"Комитет" унинг кулида булади.

    - Кимни куямиз? - катъий ох ангда суради "Катта".

    Турабеков "Катта"га холис куриниш учун, бундай х олларда унинг назарига тушган кишиларнинг исмини айтарди. Икки кун олдин "Катта" Турабеков билан Узоковни бу ерга юборар экан, уларга айтмасдан девонда ишлаётган Алишох Мардиевни х ам "яширин топширик" билан юборганди. Буни Турабеков билгани учун:

    - Алишох яхши йигит..., - деди

    - Алишохми? У девонда керак, - деди "Катта" хомуш охангда.

    - Хозирча ишлаб турсин, кейин кайтариб оламиз, - деди Турабеков.

    - К ани узи?

    - Ташкарида.

    - Сизлар чикиб туринглар, у кирсин.

    Алишох кириб, эшик ёнида турди.

    - Якинрок кел. Хуп, Пулабойни куямизми, Кучкоровними?-деб суради.

    - Кучкоров Сизга содик.

    - Униси-чи?

    - У "Мен "Катта"дан х ам х еч кимдан хам куркмайман" деган экан. Комитетнинг ёзуви бор.

    - Нега шу пайтгача айтмадинг?

    Алишох куркиб жавоб берди:

    - К улингиздаги хужжатларнинг орасида матни бор эди.

    - Бу ерда миллатлараро масала кандай?

    -Тинч, факат Пулабой Рашидович ковлаштириб юрибди, - деди Алишох паст овоз билан.

    - Гап бундай, шу ерда к оласан. Пулабойни узинг йукотасан. Кейин шу жой сеники, билдингми?

    - Билдим, оксокол! - дер экан, Алишох узини йукотиб куйгандек булди.

    - Бор, Пулабой кирсин.

    Пулабой Рашидович купкарида терга ботган отдек, холсиз холда ичкарига кирди.

    - Хуш, нима киламиз? - деди "Катта"

    - Увла десангиз увлайман, акилла десангиз акилайман, ул десангиз уламан!

    Вох, безбет, деб уйлади Миртемир. Мансаб учун ит булишга хам, улишга хам тайёр. Нахотки, инсон зоти шу кадар тубан булса?! Ёки йиллар, вокеалар уни тубанлаштириб юборадими? Бир бурда нон, бир кошик сув хамма жойда топилади. Х алол нонини еб, тиник сувини ичиб юрса бу кунидан минг марта яхши эмасми? Балки, бу инсонлар учун мансабдан айрилиш гурурдан айрилишдир? Х а, мансаб булар учун гурур, х аёт. Агар х озир "Катта" бутун хони-монингни уртага куясан, деса индамай рози булади. Булар учун шараф, номус деган тушунчаларнинг хаммаси мансаб билан мужассамлашган. Оркаваротдан куркмайман, деб айтади-ю, каршисига келаганда, итдек тили осилиб, оёгига суйканади. Бир парча суяк учун гиншигани, гиншиган.

    "Катта" Пулабой Рашидович билан рус тилида гаплаша бошлади.

    - У л десам улолмайсан, нега мен гапирганда жах линг чикади?

    - Оксок ол, "Онангни..." деган сукишни олдин эшитмаган эканман, шунга бироз... У шанда ах мок лик килиб, телефонни куйиб куйдим. Энди ундай булмайди.

    Миртемир "Катта"нинг бу ерга келишининг сирини энди тушунди. Демак,"Катта" Пулабой Рашидовични буралаб суккан, у эса телефон дастасини куйиб куйган. Шундан кейин, "Катта"нинг фигони сайёр булиб, бу ерга текширувчиларни юборган.

    - Мен онангни дедимми, демак онангни...

    Пулабой Рашидович кизариб бузарганча, бошини эгди. Миртемир урнидан туриб, хонадан чикиб кетаётганди:

    - Каёкка, - деди "Катта".

    - Хожатхонага...

    "Катта" кулиб юборди:

    - Бупти, кайтинг,сукишмаймиз. Мен сукмайин десам хам, мана булар мажбар килишади. Бу эшшаклар одамга ухшаб юрсалар, мен х ам уларга одамга ухшаб муносабатда буламан.

    - Бундан кейин... - Пулабой нимадир демокчи булди, лекин "Катта" уни гапиртирмади.

    - Мана бу досьеларни кара, - деди "Катта". - Исатаган вактда сени камокка тикаман. Чириб кетганингча, томоша килиб утираман. Кимдан, канча пора олгансан, кимга, нима сотгансан, хаммаси бор. Тоза эмассан. Аввал тозаланиб, кейин гапир, хупми? Агар яна бир марта телефон дастасини куйиб куядиган булсанг, уша кун... билдингми?

    - Яхши...

    - Агар гапимни икки килсанг, уша кун ... билдингми?

    - Билдим!

    Русча гапираркан, "Катта" шу кадар бийрон эди-ки, унинг сузларига х атто Пулабой монанд жавоб тополмасди.

    - Мен билан уйнашиб булмайди, билиб куй, - дея сузда давом этди "Катта". - Агар содик булсанг, хурмат топасан. Хаммаси яхши булади, нима десанг, килиб бераман. Хиёнат килсанг ... кучимни курдинг. Келишдикми?

    - Келишдик, - дер экан, Пулабой хурсанд булиб кетди.

    - Сен учун Турабеков орага тушди. У хам кил устида, унутма. Сен ёнадиган булсанг, у хам сенга кушилиб, жизганак булади.

    - Рахмат, оксокол, рахмат!

    - Кетдик. Х озир сессияда содиклигингни курамиз, - деди "Катта" Пулабойга.

    - Кучкоров нима булади? - деб суради Пулабой Рашидович.

    - У х ам, Алишох хам биринчи уринбосар булсин.

    - Низомда факат бир уринбосар курсатилган.

    - Низомни узгартириб бераман. Бу вилоятнинг ах амияти катта. Бу ерда иккита биринчи уринбосар булса, осмон узилмайди.

    Улар кул беришиб, кучоклашиб, упишиб олдилар. Миртемирнинг Пулабой билан куришгиси келмагани учун, х еч нарсани эшитмаган ва курмагандек, деразадан ташкарига караб турарди.

    Сессияга кириш арафасида Турабеков Пулабойнинг кулини кисди.

    - Эртага бораман, - дея шивирлади Пулабой.

    - Шошма, вактини узим айтаман. Аввал "Катта" билан гаплашиб олай, кейин сени хабардор киламан.

    Сессияда "Катта" узок гапирди. Пойтахтликлар унга хужум килишганини алохида ургу билан таъкидлади.

    - Мана Миртемир каби укаларимиз, х амма нарса яхши булсин, деб уйлашади. Аммо уларнинг танкидидан бошкалар фойдаланиб колмокчи булди. Шу сабабдан мен Миртемирни кечирдим. Лекин уз юртимдан чиккан йигитлар менга карши чикишгани, калбимни огритди,- деди. Сунг Пулабой Рашидовични х окимликка, К учкоров ва Алишохни биринчи уринбосарликка тайинлагани хаккида фармон чикарганини айтди.

    - Кани карсак?! - деди "Катта"

    Залда гулдурос карсак янгради. Пулабой сузга чикиб, "Катта"нинг буюк истеъдоди ва тенгсиз хизматларини таъкидлади. Сессия тугаб, хайир-маъзур килинди. Пойтахтга келгунга кадар, "Катта" Миртемирга хеч нарса демади.

    Миртемир, бу одам билан ишлаб булмайди, дея уйлади. Девондан кетишим керак. Лекин каерга?!

    Учок булутларнинг багрини тилиб, ерга якинлашаркан, хар кандай юксалишнинг бир тушиши бор, деб уйлади Миртемир. "Катта" х ам бугун юксалишда, аммо бир кун канотлари кайрилиб, ерга тушиши аник. Лекин унинг ерга тушиши хам осон булмайди. Ортидан канча-канча фалокат ва вайроналар колади...

    (Давом этади).
    Жойлади: Маъмур
    Всего комментариев: 0
    Добавлять комментарии могут только зарегистрированные пользователи.
    [ Регистрация | Вход ]
    Copyright MyCorp © 2025
    Сайт управляется системой uCoz