ЎНГ СЎЗ ЎРНИДА

ВАШИНГТОН: 2004-2005

Ислом Каримовдан Шукрулло Мирсаидовга қадар…
Исмоил Жўрабековдан Шавкат Мирзиёевга…
Рустам Азимовдан Рустам Шоғуломовга…
Эркин Воҳидовдан Ўткир Ҳошимовга қадар…
Хуллас, бугун сиёсат майдонида бўлганлар ва бўлмаганлар, танишлар ва билишлар, яъни ким кимга ёки нимага қизиқса, ўша ҳақда йўллаган очиқ саволларига Оқсаройдаги ва саройга яқин манбаларнинг маълумотлари эътиборга олинган ҳолда очиқ жавоблар.
Бошқача айтганда Ўзбек сиёсат саҳнасининг парда орқасидаги, Оқсаройдаги гапларга қизиқсангиз бу китоб сизнинг учун!

Муаллиф.

-1-

САВОЛ:Ислом Каримов ёки у тайинлайдиган бошқа “каримов”лар мамлакатни неча йил қўлда тутадилар, деб ўйлайсиз?(Бахтиёр, 16 Май).

ЖАВОБ: Мухолифатсиз ёки мухолифати ожиз жамиятда зулм истагани қадар илдиз отади. Бугун Ўзбекистонда зулмга қарши чиқа оладиган ва уни енгадиган мухолифат йўқ. Шу боис ҳам зулм эмин-эркин ҳукм сурмоқда. Аммо уни йиқитадиган мухолифат қачон етишиб чиқади?
Қачонки, зулмга қарши мухолифларнинг ҳаммаси ёқавайронликни йиғиштириб,”ман-ман”ликни ташлаб, оний манфаатга сотилмасдан, ёлғончи мухолифатчиларнинг беш тангасига учмасдан, ҳукуматнинг найрангларига илинмасдан бир мушт бўлиб зарбани бир жойга урсалар зулмнинг илдизини қўпоришлари мумкин. Бу эса қийин масала. Ўтган ўн беш йил бунинг қанчалик қийинлигини исбот этди.Лекин шундай мухолиф куч бир кун етишиб чиқади. Фақат кеч, иш-ишдан, ғишт қолипдан кўчгандан кейин.
Мухолифатсиз ҳукумат бенур ва бефайз, бекуч ва беор “курашчи”дир. Ҳаммамиз бунинг гувоҳи бўлиб турибмиз.

-2-

САВОЛ: Сиз 15 йилдан буён Ислом Каримов сиёсатини тинимсиз танқид қилиб келасиз. Қамоқхоналар, маҳбуслар, қийноқлар мавзуида ҳам жуда кўплаб танқидий чиқишлар қилгансиз. Ҳар доим Американи ўрнак қилиб келгансиз. Мана энди Америка аскарларининг Ироқдаги маҳбусларга нисбатан ваҳшиёна ҳаракатларидан кейин сиз шунча меҳнатингиз сувга оққанига ачинмайсизми? Америка ва Ўзбекистон орасида фарқ қолмади-ку? (Муродиллоҳ, 18 Май).

ЖАВОБ: Фарқ бор ва агар сиз мисол келтирган воқеанинг ўзига қараганимизда ҳам ер билан осмон қадар фарқ борлигини кўрамиз.
Биринчидан, Ироқдаги воқеани шу Американинг аскарлари қилган бўлса, яна шу Американинг аскарлари ўрганиб, ҳисобот тайёрлаб, масалани раҳбариятга тақдим етганлар.
Иккинчидан, мазкур ҳисобот мутлақо махфий бўлишига қарамай, яна шу Американинг матбуоти уни элон қилди ва шундан кейингина сиз ҳам бу ҳақда хабардор бўлдингиз.
Учинчидан, яна шу Американинг Конгресси ҳукумат раҳбарларини сўроққа тортиб, тит-питини чиқариб юборди ва бош эгиб маҳбуслардан, дунё жамоатчилигидан кечириб сўрамаган раҳбар қолмади.
Тўртинчидан, айбдорларни яна шу Американинг суди очиқ муҳокама қилмоқда.
Буларнинг қайси бирини Ўзбекистонда топасиз? Шовруқ Рўзимуродов ва бошқалар қийнаб ўлдирилганда фақат хорижликлар гапирдилар, ўзбек мухолифати дод солди, аммо Ўзбекистон раҳбарияти доирасида сув қуйгандек жим-житлик эди.Қулоқлар кар, кўзлар кўр эди. Ким текширдию қайси матбуот бу ҳақда ёзди? Айбдорларни қайси суд муҳокама қилди?
Демократия бус- бутун, камчиликсиз тузум эмас. Аммо демократия ўз камчиликларини топиб боради ва даволай боради. Диктатура эса камчиликларни босиб, яшириб ётган юҳодир. Унинг қаршисига чиққан унинг домига тушади. Фарқ мана шунда.
Ёзганларим сувга оққан эмас. Уларнинг биргина сизда савол уйғотганининг ўзи ҳали ҳам ёзганларим курашаётганини кўрсатади.

-3-

САВОЛ:Мен ўзимни янги авлоднинг вакили деб биламан. Чунки ўзимдан олдинги авлод ҳақида менда нотўгри маълумотлар бўлганини четга чиқиб билдим. Бунда жумладан сизнинг веб саҳифангиз ҳам рол ўйнади. Жуда кўп нарсани билмас эканман, биз кўзи кўр қилиб етиштирилган авлод эканмиз. Лекин ана шу кўзи кўрлар орасида четга чиқиб ёки мамлакатнинг ўзида ҳам чекланган имкониятлар билан кўзлари очилаётган бир янги авлод бор. Мен ўзимни ана шундай янги бир авлоднинг вакили деб биламан. Сиз Ватан ҳақида кўп ёзасиз. Хўп, шу Ватанга қайтмайсизми, агар қайтсангиз, қачон ва қандай шароитда қайтасиз? (Одил, 19 Май).

ЖАВОБ: Биласизми, қачон қайтиш ҳақидаги саволга жавоб бериш учун нима учун чиқиб кетгандим, деган саволга тўхталишим керак.
Мен ишлаб пул топиш ёки шароитни яхшилаш ё бўлмаса болаларни ўқитиш каби сабаблар билан эмас, тирик қолиб, курашни давом эттириш истаги билан чиқиб кетганман. Чунки мен ҳам сиртдан ўлимга ҳукм қилинганлардан бири эдим.
Менинг номим 1991 йилнинг 30 октябрида Олий Кенгашнинг 7-сессиясида Ислом Каримов сиёсатига қарши исён қилган депутатлар рўйхатининг бошида тургани учун ҳам бошқаларга нисбатан мени олдинроқ йўқ қилишни режалаган эдилар. Ўша сессияда мен билан бирга бош кўтарган депутатлардан кўпчилиги йўқотиб юборилди. Шовруқ Рўзимуродов, Тойиба Тўлагановалар ўлдирилди, Мурод Жўраев, Самандар Қўқоновлар умр бўйи зиндонбанд этилди, Насрулло Саидов, Имом Файзиев, Иномжон Турсунов, Ойгул Маматовалар бугунга қадар сарсон-саргардончилик, судлар эшигида, милиция остонасида.
Менинг ўзим билан бирга оилам ҳам қувғинга олинганди. Умр йўлдошимни мендан воз кечмагани учун судга, жавобгарликка тортишганди. Мен булар ҳақида кўп ёзганман. Бундан 15 йил олдин менинг йўлимга қўйилган тўсиқлар бугун ҳам турибди. Агар ана шу тўсиқлар олиб ташланса мен ўша заҳоти қайтаман. Лекин бу яқин орада бўлишига кўзим етмайди.Диктатура осонликча жон бермайди.

-4-

САВОЛ: Сиз нима учун мақолаларингиз ва бошқа ёзган асарларингизда Абдулла Орипов, Эркин Воҳидов, Озод Шарафиддинов каби Ўзбекистон қаҳрамонларига ҳужум қиласиз? Бу улар қаҳрамонликни олиб, сиз ололмаганингиз учун эмасми? (Камолиддин, 20 Май).