7. Журналистнинг қадри

13 июн куни Президент Буш ва хотини, собиқ президент Билл Клинтон ва умр йўлдоши, Оқ уйни эгаллашга даъвогарлар - Барак Обама ва Жон Маккейн, демократлару республикачилар, мустақиллару яшиллар, хуллас ҳамма сиёсатчиларни битта воқеа бирданига бирлаштирди.

Бир-бирига душман кўзи билан қарайдиган телевидение каналлари ва радиолар ҳам бирданига дастурларини бекор қилиб, битта воқеа ҳақида гапира бошладилар. Рақобатдош газеталардан тортиб, уларнинг интернет сайтларига қадар ҳаммасида шу воқеа асосий ўринни эгаллади.

Шу куни Эн-Би-Си(NBC) телевидениесининг жасоратли шарҳловчиси, таниқли журналист Тим Рассерт (Tim Russert) 58 ёшида тўсатдан вафот этиб қолганди.

Гапнинг очиғи Эн-Би-Си телевидениесининг миллий каналини ҳам, кабелдаги каналини ҳам деярли томоша қилмайман. Жуда ҳам сўлчи ва жуда ҳам бир ёқлама. Шунинг учун ҳам ҳамма каналлар билан доим жанжал ҳолатида.

Аммо Тим Рассертнинг ҳафта сўнгида эфирга узатиладиган “Танишинг, Матбуот” (Meet the Press) деган дастурини доим кўрардим ва Тим Рассерт мен энг қойил қоладиган, энг ҳурмат қиладиган журналист эди. У ўзи ишлайдиган телекомпаниянинг сиёсатидан юқори тура оладиган, унча-бунча қарашга тобе бўлмайдиган шахс эди.

Мен уни жонсиз рақамларни тилга киритадиган, рақамлар жозибасини кашф қилган журналист деб билардим. Ҳеч ким рақамларни унинг каби маъноли тарзда таҳлил қила олмасди. У рақамларнинг “юрагини” кўра биладиган қобилиятга соҳиб эди.

Тим Рассерт ким билан мулоқот қилишни билар, уни салмоқли саволлар билан тентиратиб қўйишга йўл топа олар , ҳар қандай сиёсатчининг кимлигини бир нечта савол билан очабилар қобилиятга эга, жуда ақлли журналист эди.

Мен унинг тўсатан ўлиб қолганига асли ишона олмасдим, жуда хафа бўлдим. Худди Америка ҳувиллаб қолгандек туюлди.

Бир оздан кейин англадимки, фақат мен эмас, бутун Америка хафа экан. Бу энди мени ҳайратга солди.

Чунки унинг президент Буш билан суҳбати кўз олдимда. У Бушни жуда қийин аҳволга туширганди. Саволлар қаршисида қизариб-бўзариб кетган Буш дастур охирида “уф” деб юборганди.

Унинг Давлат котиби Колин Павелни камера қаршисидан қочиб кетишга олиб келган кучли саволларини ҳам унутганим йўқ.

Оқ уйнинг собиқ маликаси Ҳиллари Клинтоннинг кўзига қараб: “Сиз учун сайлов битди, нега бунча ҳам ўзингизни, ҳам бизни, ҳам Американи овора қилмоқдасиз?” деганига ҳам ҳали кўп бўлган эмас.

У Оқ уйнинг жуда кўп одамларини суҳбатга тортган ва ҳатто Оқ уйдан махфий маълумотлар сизгани ҳақида махсус суд бўлганда ҳам унинг кўрсатмаси ҳал қилувчи қарор ҳисобланиб, вице президент Дик Чейнининг ўринбосари жиноятга тортилганди ва ҳоказо.

Ана шунга қарамай у қора терга ботирган сиёсатчилар кўзда ёш билан уни хотирлаб, ҳамдардлик билдираётган эдилар.

Табиийки журналистлар уларга Тим Рассерт қаршисида қийин аҳволга тушганларини, сирлари очилиб қолгани ва ҳатто у билан суҳбат туфайли сиёсий мағлубиятга юз тутганларини эслатишарди. Уларнинг ҳаммаси “Тим жуда ақлли журналист эди ва бизга савол бериши унинг иш вазифасига кирарди, у вазифасини ҳалол бажарарди, бу унинг Америкага хизмати эди, бу унинг бизга ҳам хизмати эди, чунки биз бир куни унинг қаршисига чиқиб қолишдан чўчиб хато қилмасликка уринардик”, дейишарди.

Ўзбек журналистикасида Тим Рассертлар борми? Бу орзу. Фалакнинг гардиши билан битта-иккитаси кўриниб қолса, бирор амалдорнинг камчилигини очса, бу одамни ғаламис, иғвогар, тош отувчи ва ҳоказога чиқаришади. Кейин қувғин қилишади, қамашади, йўқотишади…

Журналистнинг қадри бўлмаган жамиятда журналист қолмайди. Журналист қолмаган жамиятда эса ҳақиқат қолмайди.