8. Аския оқшоми
2001 йилдан олдин қaндай нашр бўлмасин, Оқ уйда ўз мухбирини сақлаши мумкин ёки бу ердаги ҳар қандай анжуманга истаган одамини юбора оларди. Аммо 2001 йилнинг сентябридаги террор ҳужуми дунёнинг аравасини бошқа йўлга солгани каби бу масалада ҳам ўзгариш қилди.

Энди Оқ уйга кирадиган мухбирлар махсус текширувдан ва рўйхатдан ўтадиган бўлишди. Лекин шунга қарамай Оқ уй изн берган мухбирлар салмоқ ва сифат жиҳати бўйича дунёдаги бирорта мамлакатнинг бошқарув идорасида йўқ.

Оқ уйда фаолият кўрсатадиган мухбирларнинг ўз уюшмаси ҳам тузилган.

Президент Вудро Вилсон (Woodrow Wilson) доимий матбуот конференциялари ўтказишга қизиққанидан кейин 1914 йилнинг 25 февралида Оқ уйда қўним топган мухбирлар ўз уюшмаларини тузадилар. Орадан ўн йил ўтиб эса улар ўзларининг йиллик анжуманларини - зиёфат кечасини ўтказишни ва унга Оқ уй ҳокимларини ҳам даъват қилишни бошлайдилар.

Бугунга келиб ана шу зиёфат кечаси аския оқшомига айланган. Ҳар йилнинг баҳорида ўтадиган бу кечада минглаб мухбирлар ва таклиф қилинган меҳмонлар билан бирга Президент ва Вице-президент ҳам оиласи билан қатнашади. Бир қанча телеканаллар бу аския анжуманини жонли тарзда олиб кўрсатадилар.

Мен дастлаб Бил Клинтон қатнашган аския оқшомини кўргандим. Қараб турсам, Президент ўз камчиликлари устидан кулиб, ўзини ўзи аския қилмоқда. Яъни бугунга қадар мухбирлар унга эслатиб, танқид қилган нуқталарини у энди ҳажв билан мухбирларга эслатмоқда.
Мухбирлар ҳам, томошабин ҳам қорнини ушлаб куладиган вазият.

Тасаввур қилинг, Бил Клинтон Мониканинг бир ишвасига эриб қолган Президентнинг устидан кулмоқда.
“Ҳилларига тенг келадигани йўқлигини билардинг-ку!”

Бу худди ўзбек аскияси каби коса таги ним косаси билан. Ана қийқириқ, ана кулги!

Шундан кейин ҳар йили томоша қиладиган бўлдим. Ўтган йили Бушнинг хотини чиқиб, эрининг камчиликлари устидан кулгани, уни аския қилгани ҳам бу анаъна тарихида янги саҳифа очганди.

Бу йилги аския кечаси 26 Апрел оқшомида бўлди. Президент Буш ўтган йил ўзини масхара қилган умр йўлдоши, Вице-президентнинг камчиликлари устидан куларкан, сайлов кампаниясини ҳам четда қолдирмади.

Бугун бу ерда Ҳиллари хоним йўқлигини айтар экан, “У ўқлар визиллаши остидан ўта олмаган!” деди.

Қийқириқ кулги. Чунки Ҳиллари Клинтон сайлов кампаниясида ўз хотираларини гапирар экан, бир пайтлар Боснияга борганда аэропортда снайперлар отган ўқларнинг визиллаши остида аранг ичкарига ўтишганини айтганди. Мухбирлар дарҳол архивни ковлашди. Уни ва қизи Челсини аэропортда гул кўтарган болалар иштирокида катта тантана билан кутиб олишган экан. Ҳиллари хоним сайловда чарчаб, хато қилдим дегани билан ҳатто Буш ҳам унинг устидан кулди.

Барак Обаманинг ҳам бу ерда йўқлигини айтган Буш “У черковда!” деди. Яна қийқириқ. Чунки Обаманинг черковдаги руҳонийси Америка Худонинг қарғишига грифтор каби ахмоқона гаплари билан матбуот назарига тушган ва Обама қийин вазиятда қолган пайт эди.

Аския оқшомида бошқа номзод - Жон Маккейн ҳам йўқлигини айтиб, у мени ташлаб кетди, ҳатто қизим ҳам мени ташлаб кетмоқда, дер экан, Буш мухбирларни яна кулдирди.

Бу бир неча кундан кейин бўладиган қизининг тўйига ишора бўлсада, аслида кейинги пайтда Бушни Оқ уйдаги сафдошлари бирин-кетин ташлаб кетишларига имо эди ва кулгининг сабаби ҳам шу бўлди.

Оқ уйдан кетганлар ҳақида гапирар экан, у Ал Горнинг Нобел мукофотини олганини эслатиб, мен кетгач, фақат лоторея ютуғига умид қилишим мумкин, деди ўзининг рейтинги тушиб кетганлигини масхара қилиб.

У қанчадан-қанча нутқёзарлар ва маслаҳатчиларининг гапига амал қилиб, жон-жаҳди билан ўзидан кейин минбарга чиқадиган аскиячига мавзу қолдирмасликка уринарди. Аммо шу анжуман арафасида АҚШ фуқаролигини олган аскиячи уни ҳам, Чейнини ҳам шундай қизартирди-ки, улар ухалмай чиққан бўлсалар керак?

Албатта, ухламай чиққан бўлсалар керак, деганимиз, бу ўзбекча зеҳният бўйича айтилган гап. Балки улар елкаларидан тоғ қулаб кетгандек, мазза қилиб ухлаган бўлсалар-чи? Ҳар ҳолда воқеаларни бу ернинг мантиқ тарозисига солганда, шуниси ҳақиқатга яқинроққа ўхшайди.