Хиёнат

Бўриғор Қизилқоя тоғининг этагидаги мўъжазгина қишлоқ. Унинг юқори қисмида булоқ, қуйи қисмида сайиллар бўладиган, тўй ва кўпкарилар ўтказиладиган яланглик бор. Яланглик ва булоқнинг аҳамияти шундаки, кун оғаётганда бу икки маскан қишлоқ аҳолисини қоқ иккига бўлиб юборади. Хотин-қизлар челакларини кўтарганича булоқ сари ошиқадилар, эркакларнинг бари ўз тилларида «Майдон» деб аташадиган яланг­ликка энишади. Қиз-жувонлар учун булоқ бўйи ўзига хос ахборот алмашиниш маркази. Бу ерга чиқиш учун алоҳида пардоз-андоз қилинади, кун бўйи янги гаплар тўпланади. Йигитлар ҳам ўз суюклиларини айнан мана шу ердан топадилар. Хатлар шу ерда эгаларига етиб боради, аразлар ҳам булоқ бўйида бошланиб, булоқ бўйида тарқайди.

Майдонда эса эркаклар чопонларини ёзиб олиб охирги кўпкарини, яқин орада бўлиши кутилаётган тўйларни муҳокама қилишади, кимлардир тўрт-беш киши бир давра бўлиб қарта ўйнашади, нард ташлашади. Болалар икки жамоага бўлиниб тўп тепишади. Оқсоқоллар носвойни отганларича ёшликни эслайдилар. Ўзининг тарихига, ўз урф-одатларига, ўзининг яхшисию ёмонига эга қишлоқ бу Бўриғор. Бу қишлоқда бегона йўқ, ҳамма ҳаммага ё тоға ё амаки бўлади.

Бўриғор қизлари қишлоқдан ташқарига чиқишмайди, бу қишлоқ йигитлари бошқа томонларнинг қизларини кўз остига олмайдилар. Шунча йиллар давомида Тўра дўхтир билан Ойсанам чевардан бош­қа ҳеч ким бу анъанани бузмаган. Тўра дўхтир Гулхумор янгани ўқишдан топиб келган. Қишлоқда аёл дўхтир йўқлиги учун янга Бўриғорга тезда сингишиб кетди. Ойсанам чеварга ошиқ бўлиб олиб қочиб кетган тўрткапалик Ботир шўпир беш йил деганда қишлоққа икки ҳўкиз сўйиб ош бериб эл бўлган. Қолган ҳамма ўз-ўзиники. Тўра дўхтирнинг гаплари бекор эканми ё оқсоқолларнинг туғишганларнинг қуда бўлишларига қарши туришлари иш берганми, ҳартугул шунча қуда-андачилик қилишса-да, яқин қариндошлардан туғиладиган ногирон болалар бу қишлоққа ёт. Йигитлар ҳарф танимай кўпкари чопишади, Бўриғорнинг энг нозик келини ҳам икки бети қип-қизил, энг камида ёстиқдай ўғил туғади.

Бойқобил полвоннинг ўғли Боймурод бугун янги чопонини кийди. Жийроннинг баданини яхшилаб қашлаб, эгар урди. Булоқ сари от сурди. Бугун соғинчлар адоғи кўриняпти. Тўра дўхтирнинг қизи, шаҳарда ҳамшираликка ўқийдиган Зарина таътилга чиқиб қишлоққа қайтган. Унинг ошиғи кўп, лекин бирорта йигит Боймуроддан ўтиб қизга яқинлашолмайди. Ҳали аҳду паймон бўлмаган бўлса-да, ҳамма билади, Зарина шу йигитники. Бугун ўша камчилик битиши, Боймурод изҳори дил қи­либ, қизнинг розилигини олиши керак!

Булоқ бошидаги арча тагида давра қуриб ўтирган қизлар отнинг пишқиришини эшитиб, тескари ўгирилдилар. Боймурод дадасидек алпқомат йигит, унинг ишқида ёнган қизлар кўп, лекин уларнинг ҳеч бири орзусига етишолмасликларини биладилар. Йигит яна бир бор уларнинг кўзларини куйдирмоқчидек жийроннинг жиловини тортди. Асов от олд оёқларини кў­тариб кишнади. Боймурод отни турган жойида бир-икки айлантирди-да, яна қизлар томонга қаради.  

 
-Зарина, сени бир минутга мумкинми?!.

Аллақачон юзлари қизариб улгурган қиз ноз ила ўрнидан турди ва йигитнинг ёнига келди. Сочлар қоп-қора, қошлар бир-бирига туташиб кетган, кўзлар қуралай, нафақат Бўриғорда, балки бутун юртда ҳам бундай сулув топилмайди. ўунча лаблардан сўзлар тизилди:

-Нима дейсиз?..

-Сенда гапим бор. Нима гаплигини биласан… Олдингдан ўтай дедим, бир-икки кунда дадамлар боришади.

Зарина ерга қаради.

-Ҳали мендан сўрамасданоқ одам жўнатмоқчимисиз?

-Сўраганим шу-да, Зарин, мен шаҳарликларга ўхшаб оҳ-воҳ қилишни билмайман. Кўнглинг бўл­маса, тикка айт. Гапим дангал, тескари ўгирилиб кетганим бўлсин.

Зарина ердан кўзларини узиб, йигитнинг нигоҳига қадади. Уят, ҳаё, айёрлик ва яна бир қанча ҳислар жо бўлган бу қарашда ҳар қандай йигит қонини жунбушга келтирадиган ўзгача бир эркаланиш бор эди. Боймурод нишонни аниқ олганини сезди. Отдан сакраб тушиб чўнтагини кавлади. Кўпкаридан топган пулларини йиғиб олган бежирим зиракни қизнинг қўлларига тутди.

-Зарин, қолгани тўйдан кейин.

Қиз совғани олди-ю, «қиз­лар кўрмадимикан», деган ҳадикда ортга қаради.

-Совчи борганда қайтарвормагин-а,-кулганича отига минди йигит.
Зарина жилмайиб жавоб берди:

-Ота-онам нима деса шу.

Завққа тўлган йигит отига қамчи босди. Жийрон ҳам чавандози ёрига етишаётганидан шодлангандек, кишнаганича учиб кетди. Ҳаммаси битди, гап фақат расм-русумларда қолди. Боймуродга қиз бермайдиган, эшик қоқиб кирган Бойқобил полвонни ноумид қайтарадиган валломат бу қишлоқда бормикан?!

***

Жийронни емлаётганида ота-онаси қайтишди. Машқлари паст эди. Дарров сўроққа тутди. Онаси вазиятни юмшатиб гапирди:

-Ҳа энди, қизи борнинг нози бор-да, ўғлим, «ҳа» деганингдан «ма» деб олдингга солиб беришмайди-ку. Ҳали дўхтирникига йўл қатнаб товоним тешилар.
Полвон чопонини ечиб қозиққа илди.
-Чувалатмай, болага бор гапни айт! Рад қилишди. Гули дўхтир қизининг ўқиши битишини кутармиш. Битгандаям ўқиганга бериш ниятида эмиш. Ўқи­ганга шаҳар-а?!.-аламдан бош чайқаб уйга кириб кетди отаси.
Онаси очилмаган тугунни ерга қўйиб, ўзиям чўккалади.
-Қўй болам, куйикма. Ўзим қайта бораман, ялинаман, ёлвораман, ўксимасанг бас.
Бу гапларни эшитган ота сапчиб кетди.
-Мен бировни эланиб келин қилмайман. Ўзимизнинг амаки шундай қилса… Болам, ўзинг эс-ҳушли йигитсан. Қизнинг кўнглига ишонсанг отга ўнгар-да олиб кел, дўхтир билан кўпкарили тўйга мен тан. Лекин қиз ҳам норизо бўлса, тақдирга тан бер.
Боймуроднинг лаблари титради.
***
Заринанинг йўқолиб қолгани Бўриғорда бирпасда дув-дув гап бўлди. Азонда ўғлини кўпкарига жўнатган полвон бу гапни эшитиб муртидан кулиб қўйди. Кеч кирганда икки оқсоқолни олиб дўхтирникига кирди.
-Энди амак, кеча мен келмадим, сен қайтармадинг. Мен қайтсам ҳам, ўғлим қайтмасди. У гапини ер қилмайдиган йигит.
Тўра дўхтир тутақди.
-Бу қанақа феодаллик?! Ўрта асрларда яшамаяпмиз-ку, ахир.
Мингжигит оқсоқол соқолини тутамлаб гапга аралашди.
-Пеодал-меодалингди қўй, Тўра. Қуда бўлсанг Бойқобилдай билан бўларсан-да. Бу ота-бобомиздан қолган удум. Отанг ҳам онангни опқочиб келганда ўзим тўйда чўғ ташиганман. Қизингнинг ҳам кўнгли бордурки ўзи танлаб, қўшилиб кетибди. Бўлмаса, полвон ҳам чирқиратиб олиб кетадиган номард эмас. Энди аразни қўй-да, маслаҳатга кир. Бой, тўйни қачонга мўлжаллайлик?
Дўхтир тақдирга тан бергандек, ерга қараб, пешонасини силади…
***
Боймурод эртасига эрталаб жийроннинг ёнида битта той етаклаб келди.
-Мана бу солим, ота. Энг катта ютуқни ўзим олдим.
Бойқобил ўғлини қучди.
-Қандингни ур, ўғлим. Тойингни қўй, келин қани?!
Боймурод ҳайрон бўл­ди.
-Қанақа келин?!
Ўғлининг бу гапини уятга йўйган полвон кулиб жавоб қайтарди.
-Қанақа келин бўларди, ўзингнинг суйганинг, дўх­тирнинг қизи-да. Қайга яши­риб келдинг, қўрқма, мен ишни пишириб бўл­дим.
-Нималар деяпсиз, ота?!
Полвон оғиз жуфтлаганида эшик тақиллади. Келган бола дўхтирнинг ўғли эди.
-Полвонбова, сизни отам чақиряпти, тез бораркансиз.
Эшикка йўналган Бой­қобил ўғлига қаради.
-Уйга кириб дамингни ол, тушдан кейин келинни олиб келамиз, домлани ҳам айтиб келаман, никоҳлайди.
Кўзлари катта-катта бў­либ кетган Боймурод бир нарса дегунича бўлмай, пол­вон эшикдан чиқиб кетди.
***
Дўхтир Бойқобилга ғазабини сочди:
-Эй, боланг одамми, ҳайвонми?! Урф-одат деб шунчаликка борадими?!
Полвоннинг қошлари уйилди.
-Нима гап Тўра, салом йўқ, алик йўқ, юзга сачрайсан?!
-Нима гаплигини зўравон ўғлингдан сўра. Шу аҳволга ҳам соладими қизболани, ҳаммаёғи моматалоқ бўлиб кетибди-ку. Бир аҳволда остонага ташлаб кетибди, онаси ўзимизнинг дўхтирхонага олиб боришни ор билиб, шаҳарга олиб кетди.
Нима гаплигини тушунган полвон бош ирғаб қўйди.
-Ҳа-а, гап бу ёқда де. Ҳа энди, бола полвонлигига боргандир-да, қизингга жинам урмайди, аёлнинг жони қирқта, қамчидан иккита отим билан бир эшагим ўлди, янганг ўлмади-ку. Қўявер, ўраб-чирмаб олиб кетамиз.
***
Келасолиб ўғлига ўш­қирди:
-Сал орқа-олдингга қарасанг бўлмасмиди?! Дўхтирга еткизмасанг ҳам, шу қиз сеники эди.
Боймурод овозини бир парда баландлатиб жавоб берди.
-Нималар деяпсиз, ота?! Қанақа қиз, қанақа келин?!
-Нега ўзингни билмасликка оляпсан, бўлди энди, Тўранинг қизи дўхтирга кўриниб, тўғри бизникига тушади. Домла никоҳни ўқийди. Тўйниям тезлатамиз. Опқочишни билган, бу ёғини силлиқлашниям ўйла-да.
-Ота, мен ҳеч кимни опқочганим йўқ. Қирқўрғонда кўпкарида эдим. Нима гап ўзи, Заринага нима қилибди?! Ким унга тегинибди?!
Ота ўғлининг бу гапларини ёшликдаги ховлиқишга йўйди.
-Энди бу гапларни қўй, мен икки қайта бориб келдим Тўраникига. Қизни тўғри  уйга олиб келиш керак эди.
-Ота!!! Нима гаплигини айтинг, мен Заринани опқочганим йўқ! Унга нима қилибди?!
-Сен қилмасанг, ким қилган бу ишни?! Қизни бир аҳволда остонасига ташлаб кетишибди-ку.
Боймурод сакраб туриб кетди. Наҳотки Заринани…
Чопиб чиқиб кетди. Эшикка қўл узатганида ўзи очилиб Нормат участкавой билан яна битта ёшроқ мелиса кириб келди.
-Э ана, полвоннинг ўзи! Қани Боймурод, уйга кир, отангниям чақир.
-Кираверинглар, мен шошиб турибман,-ташқарига интилди Боймурод.
Нотаниш мелиса билагидан чангаллади. Камарига боғланган тўппонча буйруқни таъкидлагандек силкиниб кетди.
-Қаршилик қилма, бола, ўзингга ёмон бўлади.
Ичкарига киришди. Қисқа салом-аликдан ке­йин районлик мелиса полвонга деди:
-Мен капитан Рустам Кабировман. Зарина Тўланованинг номусига тажовуз қилинган, тан жароҳати етказилган. Ўғлингиз Боймурод асосий гумондор.
Полвон ҳар қанча зиддият бўлса қишлоқ чегарасидан чиқармай ҳал қиладиган Нормат участкавойга қараб жавоб берди:
-Ҳамма гапдан хабаринг бор-ку, Нормат. Закунлашиб юрганинг нимаси?! Тўра билан иш битган. Қиз дўхтирдан чиқиб тўғри шу ерга келади.
Боймурод гапга аралашди.
-Нима деяпсиз, ота, мен ҳеч кимга қўл теккизганим йўқ, қип-қизил туҳмат бу!
Капитан заҳарли жилмайди.
-Тан олмайсанми, бутун қишлоқ, ҳатто отанг ҳам бу ишингдан хабардор, ана, ўзи  тўй бошлаб ўтирибди. Нормат акадан домангир бўлманглар, бизга райондаги дўхтирлар хабар беришган. Ишни чўзмоқчимисан, гап йўқ. Керак бўлса дело очиб, тергов ўтказаман, экспертиза қилдираман. Бўйнингга қўйганимдан кейин минг тавалло қилмагин, қизга ўн марта уйланмагин, ортга қайтиш йўқ, бола. Обориб тиқаман, панжара ортида бунақа иш қилиб тушган сендақа полвонларни роса эъзозлашади.
Полвон ўрнидан туриб кетди.
-Бас! Нормат, ўзинг тушунтир, бола ёшлик қилган. Шу ҳафтада тўйни ўтказаман.
-Ота, менга бировнинг сарқити керакмас!
-Ўчир овозингни! Ўзинг пиширган ошни ўзинг ейсан. Менинг уруғимдан бунақа иш қилган деган ном олиб турмага тушадиган аблаҳ чиқмаган. Яна бир марта ғинг десанг, қамоққа ҳам еткизмай, ўзим тиккалай сўяман.
Отанинг гапи икки бўлмаган. Боймурод бошини эгди. Мелиса уни қисқа сўроқ қилган бўлиб уч-тўртта қоғозга қўл қўйдириб олди. Иш битиши учун Нормат участкавой полвоннинг розилиги билан қўрадаги катта қўчқорни капитан Кабировнинг машинасига солди ва уни кузатиб, қайтиб кирди.
-Бола-да, полвон, қўр­қиб қолгандир, кўп уришмай бу ёғини тезлайвер, мен бориб Тўра билан қизини тинчитай, улардан «Ҳеч кимдан даъвомиз йўқ», деган қоғоз керак бўлади.
-Нормат! Бу гаплар шу ерда қолсин.
***
Тўй ҳам бошланди. Бу гаплардан бехабар қишлоқ аҳли қовоғини солиб ўтирган Боймуродга эътибор ҳам бермай, ўйнаб-кулишди. Полвон гапида туриб, кўпкари ҳам қилиб берди. Лекин юракдаги тугун ёзилмади. Ўғлининг гапларини эслайверди. «Сиз учун рози бўляпман, ота, лекин мен бу ишни қилганим йўқ, тагига ет­май қўймайман», деганди тўйдан олдин Боймурод.
Боймуроднинг кўнглига қил ҳам сиғмайди. Тезроқ тўй тугашини кутяпти. Фақат бу кутиш висол онла­рини эмас, чимилдиққа кирганларида, Зарина билан ёлғиз қолганларида бу ишнинг тагига етиш учун. Шу пайтгача сўроқларига йиғидан ўзга жавоб бўлмади. Энди хотини, яхшилаб сў­райди, аниқламай қўй­майди.
Исириқ тутатиб, ойнага қаратган янгалар чиқиб кетишди. Бугун улар даҳлизда ётишмайди, ҳожат йўқ…
Қўллари билан келиннинг тиллақоши аралаш юзини чангаллаб ўзига қаратди.
-Айт дейман, ким қилди бу ишни?
Зарина йиғлаганича ёшли кўзларини юмиб олди.
-Мен сиз деб ўйлаб қаршилик қилмагандим. Бирданига оғзимни юмиб, кў­зимни боғлашди. Ҳушимни йўқотдим… Сиз бўлмасангиз, ким ахир, нега бунча сўрайверасиз, бунча азоблайсиз?! Нега бўлмаса уйландингиз менга?! Ўлар бўлсам ўлиб бўлдим-ку.
Заринани қўйиб юбориб, бошини чангаллади, ерга ўтириб қолди. Нима бўлгандаям Зарина энди унинг жуфти ҳалоли…
***
Орадан етти ой ўтди. Сир-сирлигича қолди. Боймуроднинг юрагини сиқиб турган тугун ёзилмади. Зарина бу орада ўқишини тугатиб, диплом олиб келди. Амбулаторияда, ота-онасининг ёнида ишлай бошлади. Қорни катталашиб, юзларига аллақандай тошмалар тошиб, хунук бўлиб кетган. Янаги ойдан уйда ўтириш керак, кўзи ёрийди.
Бола туғилишини ўйлаган Боймуроднинг юраги ўртайди. Бола кимникилиги ҳам Заринани бу аҳволга солган инсон кимлиги каби мавҳум. Боймурод минг куйинмасин, тақдирга тан берган. Битта хато уни баттар қийнайди. Йигитлик қони жўш урганида ўзини жиловлаганида, уч-тўрт ой хотинига яқинлашмаганида аниқлик бўлармиди?!.
Лекин ўтган ишга саловат, ортга қайтиб бўлмайди. Энди бу дард умрининг охиригача унга ҳамроҳ бўлар…
Зарина инқиллаб ўтириб қолди. Дарров онасига хабар беришди. Гули дўхтир келиб қизини кўрди. Ҳали вақти эрталиги, бола тушиш хавфи борлиги учун ўзларининг амбулаторияларига эмас, шаҳарга олиб кетишди. Юракда минг бир ҳаяжон билан Боймурод ҳам уларга эргашди. Ичкарига олиб киришаётганида Зарина бир лаҳза эри билан ёлғиз қолди. Титроқ бармоқлари билан Боймуроднинг қўлини сиқди.
-Мени кечиринг, умримни сизга бағишлаганман, боламиз туғилса, ҳаммаси эсдан чиқар…
Олиб кириб кетишди. Тун чўкканда врачлар югуриб қолишди. Қайнонаси ҳам ичкарида, ташқарида қолган Боймурод нима гаплигини билолмади.
Бир соатлар чамаси вақт ўтиб, қайнонаси кўзида ёш билан чиқиб келди.
-Бола пешонамизга сиғмади, ўғил экан, вақти етмагани учун ўлик туғилди,-дея ҳўнграб йиғлаб юборди.
Тамом. Бола сирларни ҳам ўзи билан олиб кетди. Қалбини шайтон қитиқлади. «Бир ҳисобда шуниси ҳам дуруст, насаби номаълум бола риҳлатга кетди, тақдирга тан, эндигиси аниқ ўзимдан бўлади», ўйлади у. Бемаза хаёлларидан ўзи ҳам титраб кетди. Нақадар пасткашлик…
-Бола қаерда?!
Гули дўхтир изиллаб жавоб берди.
-Ўликхонада… Қўй, болам, кириб юрма, ҳур кетди бечора…
***
Ялтироқ стол устида юзи ёпилган гўдак бир бурда бўлиб ётарди. Латтани очиб қаради. Бу дунёнинг савоб-гуноҳидан бебаҳра кетган қип-қизил эт... Болани кўрди-ю, шу кунгача ўзини қийнаб келган савол ҳам ортга сурилгандек бўлди. Гўдакнинг гуноҳи нима эди?! Балки Боймуроднинг Заринани қийнайвергани оқибатидир бу, хотинини қистовга олавермаганида, боласи соғ туғилармиди?..
Муздек юзларини силади. Ўралган латта очилиб кетиб, боланинг қулоқлари кўринди. Боймуроднинг пешонасига бир уришда мих қоқилгандек бўлди. Бу тасодиф эмас, бу тақдирнинг зарбаси, аёвсиз зарбаси. Боланинг чап қулоғининг бир чети бурчак шаклида кертилган. Бир авлодга хос бу белги Боймуродга таниш…
Қишлоққа қандай етиб борди, билмайди. Ўсар сариқни қандай топди, билмайди. Билгани, етиб боргунича Ўсарни хаёлан минг бор ўлдирди. Бўғди, Қизилқоядаги жардан ташлади, пичоқлади… Ўсар бир синф юқорида ўқиган. У билан бобосининг қулоғи шунақа, чўпонга топшириладиган қўйга эн солингандек кертилган. Болалар «Қайси чўпондан қочиб келдинг», деб масхара қилишар, изза бўлган Ўсарнинг сап-сариқ бетлари аламдан қизариб кетарди. Боймурод буларни боланинг қулоғини кўрган онидаёқ бир лаҳза ичида ёдидан ўтказиб бўлган.
Ўсарни судраб чиқди-ю, бўйнига пичоқ тиради. Ўсар ҳам шу онларни кутиб юргандек, «Нега унақа қиляпсан», демади, қаршилик кўрсатмади. Фақат ўткир тиғ бўйнига қадалганда хириллаб гапирди:
-Тўхта, Мурод, пичоқ тортиш қочмайди. Мени ўлдирсанг, ҳақиқатни билолмайсан.
Боймурод ғазабдан қалтираб кетди.
-Аблаҳ, билмайди деб ўйлабмидинг, ўрага сичқон тушди гулдур-гупми?! Ўлдираман, минг жонингдан бири ҳам омон қолмайди.
-Бир бошга бир ўлим, Мурод. Қачондир кели­шинг­ни билардим. Лекин Заринанинг сирини билолмадим. Мендан олдин от сурган ҳам бор, балога мен қоляпман.
Боймурод унинг жағига мушт туширди.
-Туҳмат қилиб, айбингни ёпмоқчимисан, болани кўрдим, қулоғи айтиб турибди, шу ишни қилган ҳажиқиз сенсан!
Ўсар қон туфлади.
-Айбимни тан оламан, лекин нима сабабдан шу ишни қилганимни билмайсан. Гапимни эшит, ишониш-ишонмаслик ихти­ёрингда, ундан кейин ўлдирасанми-қўйиб юборасанми, ихтиёр сенда. ўинг десам, Каломулло урсин.
Боймурод унинг ёқасини бўшатди. Ўсар қон оқаётган лабини артиб, гапини бошлади:
-Зарина ўқишдан қайтаётганида кўришиб қолдик. Қишлоққача гаплашиб келдик. Тан оламан, бу қиз менга ҳам ёқарди, лекин ишон, сендан ўтиб бирор нима дейиш ниятида бўлмаганман. Гапларидан менга майли бордек туюлди. Кейинги кўришганимизда ўзи учрашувга таклиф қилди. Қайси йигит бу таклифга йўқ дейди?! Гаштакда озгина ичгандим, чиқдим-у, эшиги тагига бориб ҳуштак чалдим. Чиқди. Арчазорга қараб кетдик. Бирорта ҳаракатимга қаршилик қилмади, мен ҳам ўзимни тиймадим. Лекин минг маст бўлсам ҳам, аниқ эслайман – Зарина мендан олдин ҳам ким биландир бўлгани аниқ! Иш битгач, опқочилган қизлардек йиғлай бошлади, «Одам қў­йинг», деб талаб қилди. Бу туҳмат эканлигини, мен биринчи эмаслигимни айтганимда, мушукдек юзимга сапчиди. ўазабланиб уни ура бошладим. Тинчиб қолди. Эшигининг олдига ташлаб кетдим. Юрак ҳовучлаб нима бўлишини кутдим. Билсам, бу бир ўйин бўлган экан, худди шу куни сен уни олиб қочишни мўлжаллаган экансан. Ҳеч ким бу гаплардан хабар топмади. Сен ҳам ичингга ютдинг. Боланинг отаси мен бўлишим мумкин, лекин ягона гуноҳкор мен эмасман, хотининг сендан бир сирини яширган. Мен Заринага иш очилиб кетганда айбдор сифатида ту­тиб бериш учун керак бўл­ганимни англадим. Ишониш-ишонмаслик ўзингга ҳавола.
Боймурод унинг кўзларига қаради. Ўлим хавфини аниқ кўрган кўзлар алдамаётгандек эди.
-Гапларинг исботланса, Заринани, исботланмаса, иккингни ҳам тилиб ташлайман. Олдимга туш, сенларни ўша ёқда юзма-юз қиламан. Бўриғорда гап айланмасин.
Ўсар бир сўз демай, ун­га эргашди.
***
Зарина ётган хона эшигига етганида ичкаридан хотинининг овози эшитилди.
-Сизнинг шу атрофда ишлаётганингизни билгандим, шу ерга олиб келишларини сўрадим.
Эркак кишининг овози эшитилди.
-Мен ҳам сенинг шу ердалигингни эшитиб кўришга келдим. Эринг ҳеч нарсани сезмадими?!
-Билмади, шекилли, лекин ким мени бу кўйга сол­ганини сўрайвериб қон қи­­либ юборди. Яхшики, онам иккиларингизнинг режангиз иш бериб, ёпиғлиқ қо­зон ёпиқлигича қолди. Ҳо­зир эрим тақдирга тан берган. Бола нобуд бўлганига куйи­киб юрибди. Мен эса кўзим ёримасиданоқ бу боладан умидимни узиб бўл­гандим. Лекин… Лекин сиз билан танишган, кўнгил қўй­ган кунимни эсласам ҳали-ҳали ҳаяжонланаман...
-Айтганингдек, қишлоғингнинг энг олд йигитини жиловлаб берганман. Олдингга келганим боиси шу­ки, энди эҳтиёт бўлишимиз керак. Лекин қўрқма, эринг энди қулоғини ҳам қимирлатолмайди. Бола ҳам нобуд бўлди. Энди аниқ ҳеч нарсани исбот қилолмайди. Агар сал ўзидан кетса, сенга зуғум ўтказса, ўзига қийин бўлади. Шаҳарга тушганингда йўқлаб тургин. Мен кетдим.
Боймурод пичоғини сер­маб ичкарига отилди. Ўрин­да ётган Зарина пичоқдан ҳам кўра эрининг бор гапни эшитганидан даҳшатга тушиб, чинқириб юборди. Боймурод адашмаган, овоз эгаси ҳақиқатдан ҳам ўша эди. Елкасига оқ халатни омонат илиб олган хушбичим эркак Боймурод етиб келишига бир қадам қолганда тўппонча чиқариб ўқ узди. Боймурод шилқиллаб йиқилди, унинг қўллари Зарина ёпиниб ётган чойшабни чангаллаб турди ва секин қўйиб юборди.
Кўп йиллик машқлар бекорга кетмаган, капитан Кабиров ўзини ҳимоя қилишни яхши ўрганган эди…