Иқтидорли
ёзувчи Абулқосим Мамарасулов қаламига мансуб бўлган муаллифнинг "Халқ
сўзи" газетасидаги фаолиятига доир ёзганларини ўқий туриб , ўша
1990-95- йиллардаги матбуот ва унга эътибор хусусидаги воқеалар ёдимга
тушиб кетди.
У "Халқ сўзи"га ва унинг рус тилидаги
"Народное слово" сига ҳам муҳаррир этиб тайинланган эди, ваҳоланки у рус
тилини ҳаминқадар биладиган кимса эди.Ҳозир мен Жўрабоевнинг раҳбарлик
иқтидори ҳақида эмас ўша пайтдаги диктатуранинг илк куртаклари хусусида
айтмоқчиман.
Юқоридагилар газетага Жўрабоевдай тобе раҳбарни
топгач "Народное слово"га аввал Ўзбекистон коммунистик партияси
Марказий Қўмитаси бўлимларида ишлаб дуруст лавозимли бўлолмаганларни
жойлаштира бошлашди.
"Народное слово" газетасида иккита бош
муҳаррир ўринбосари лавозими бўлиб унинг биттаси "бош муҳаррир биринчи
ўринбосари", иккинчиси эса шунчаки "бош муҳаррир ўринбосари" деб
аталарди.Униси бунисига пойлоқчи этиб юқоридан қўйилган, ҳар иккаласи
эса Жўрабоевни назорат қиларди.
Ўқувчиларда "сен буларни қаёқдан
билардинг" деган савол туғилиши табиий.Ҳамма гап шундаки ҳар иккала
газетага ҳам ходимлар танланар экан улар муҳаррирлар суҳбатидан ўтиши
керак бўлган.
Ўша кезларда рус тилидаги "Наманганская правда"
вилоят газетининг жамоатчи мухбири сифатида ҳафтасига йўқ деганда бир
мақолам эълон қилиниб турарди.Айрим кезларда эса уч -тўрттагача.
Шундан
бўлса керак ўшанда вилоятлардан мухбирлар изланаётган кезлар мени
"Муштум" журнали бош рассоми Эмил Рўзибоев "Народное слово" газетининг
Наманган вилояти бўйича мухбирлигига тавсия этган экан.
Вилоят
газетида
чиққан ўзим маъқул кўрган мақолаларимни "Народное слово"га ҳам
ҳавола этиб турар эдим.Ёдимда қолган кўплаб мақолалардан ўзимча долзарб
ҳисоблаганим Жиззахлик олим Қаҳҳор Ҳожиматовнинг Наманган вилоят Чортоқ
тумани Ҳамид Олимжон номли колхози ерларида гултожихўроз
ўсимлигидан қандай қилиб яхна ичимликлар учун ҳам фойдали, ҳам хушбўй
ранг моддаси олишни тажрибадан ўтказаётгани ва у "Райҳон" чанқоқбосди
ичимлиги ишлаб чиқаришда самарали қўлланилаётгани ҳақда эди.
Эътиборли
жиҳати шундаки, ўша кезларда олим Қаҳҳор Ҳожиматовнинг Жиззах вилояти
раҳбарлари билан муросаси келишмай, унга тажриба учун ер майдони
ажратмай хуноб қилишаётган экан.Ўша йиллари мустақиллик баҳона иттифоқ
шартномаси бўйича маҳсулотлар етказиб бериш тўхтаб, халқ хўжалиги учун
зарур хом- ашёлар тақчил эди.Ҳожиматов эса Украинадан шакар ишлаб
чиқариш учун келтириладиган пектин моддаси ўрнини босувчи ўсимлик
шираси олиш тажрибаси учун ер майдони ажратишларига эришолмай юрганда
муаммоли мақола республика матбуотида эълон қилиниши унинг ишларига
кўмак берган дейишганди.
Иттифоқо ўша кезларда мени "Халқ сўзи" газети бош муҳаррири Жўрабоев йўқлаб қолди.Унинг суҳбатига бордим.У менга:
-
Сизни "Народное слово"га мухбирликка тавсия этишди, лекин бу масалани
мен ҳал қилмайман, рус газетининг мутасаддиси Пак ёки Саидовга
учрашинг- деди.
Мен эса унга:
- Агар мени "Халқ сўзи"
газетига ишга қабул қилсангиз майлига ишлаганим бўлсин, чунки рус
тилидан кўра ўзбек тилида дуруст ёзаман,- дея салкам шартдай таклифни
айтдим.У бироз ўйланиб тургач:
- Сиз аввал русчада ишни бошлаб туринг, кейин икки -уч ой ичида ўзбек бўлимига ўтказамиз - деди.
Унинг
бу таклифи менга маъқул тушди ва "Народное слово"нинг русча бўлимида
мухбир сифатида иш бошладим.Икки ойнинг ичида турли мавзулардаги ўнга
яқин ёзганларим эълон қилинди.
Жўрабоев эса ҳадеганда ўзбек
бўлимига ўтказиш ваъдасини бажаравермади.Орадан озгина вақт ўтган эса
унда бурни осмонда калондимоғлик пайдо бўлди.Мен унга бир икки марта
ваъдаси ҳақда эслатдим.У эса "...маслаҳатлашиб, кенгашиб сўнг жавобини
сизга айтаман" дейишдан нарига ўтмади.
Одатим бир кишига кўпи
билан уч марта мурожаат этаман.Ҳозир ҳам шу."Учинчиси пучинчиси "
дейманда уч мартадан кейин ҳам сўзимни олмади ё бепарвоми мен ҳам
қўлимни ювиб қўлтиғимга ураманда," ҳайф сендай одамга" дея алоқани
узаман.
Жўрабоев билан ҳам шундай бўлди.Унга айтиб ё огоҳлантириб ўтирмай "Народное слово"га қайтиб бормай қўя қолдим.
Буларни
бугун эслаганим боиси шундаки, Абулқосим Мамарасуловнинг ёзишидан
газета мухбирлиги учун китоб бўлгулик курашлар бўлган экан.Мен эса ўзим
рад этгандим ўша кезлари "Народное слово" мухбирлигини ҳам,"Муштум"нинг
бош муҳаррир ўринбосарлигини ҳам.Айтмоқчиманки, лавозим учун ўчликни
мен тушунмайман.Ундан кимлар, қандай баҳра олади уни ҳам тушунмайман.
Кези
келганда шу кунларда рўй бераётган амалпарастликка муккасидан кетган
бир "қитмир"га ажабланмай қўйганимни айтмоқчиман.Сабаби қаерда тутун
чиқса югурадиган чалламуллага ўхшаб, "мен сизга шафе" дегандай унинг
изиллаб-ғизиллаб югуриши кулгули холос.
Айтишларича у шу
кунларда кичик бир амалча илинжида бир водийлик аёлни она тутиб, бошқа
бир воҳалик кимсани эса ота тутиб "пахта қўйиб" юрганмиш.Дардингга
яратганнинг ўзи даво берсин ишқилиб...
