Булар хаёлдан ўтаётгани бежиз эмас. Чунки бугун ҳаётимда бугунга қадар юз бермаган воқеа бўлади. Уммон остига – учинчи дунёга саёҳат қиламиз.

Ҳа, уммон остини кўриш одатий эмас. Кўпинча ғоввослар ва шу соҳанинг олиму мутахассисларига насиб этади бу. Ҳарбийда хизмат қилганларнинг ҳам айримлари ойлаб сув остида бўладилар. Биз эса қуруқликда судраламиз. Гоҳ у томонга, гоҳ бу томонга…

Гапнинг индаллоси, бизнинг йўлланмамиз доирасида сув ости кемаси(Submarine)да Тинч океани остига саёҳат ҳам бор эди.

Бизни олдин Атлантис(Atlantis) кемасида уммоннинг ўрта қисмига олиб боришаркан қулоғимизга қуйишди׃
-Сув остидаги босим ва қон босими каби ташвишлар ҳам бўлиши мумкин…
-Уйингиздагидек гап…
-Ҳаво совутгичи ишлаб туради…
-Кема ичида ўзингизни ер устидаги каби ҳис қиласиз…
-Озгина сув ости босимини сезишингиз мумкин, холос…
-Уммон касали-чайқалмани ҳис қилишингиз мумкин ва ҳоказо.

Кейин нималарга риоя этишимиз ҳақида гапиришар экан, шундай ёнгинамизда уммон остидан “лўп” этиб, сув ости кемаси юзага чиқди.

Сув ости кемасидаги одамлар нарвондан кўтарилиб, бизнинг кемага ўтишар экан, бу ёқда сабмариннинг мухтасар тарихини ҳам эшитасиз ва асрлардир одамлар умон қаърига тушиб-чиққанларини билиб, тушиб чиқаётганларни кўриб, кўнглингиз таскин топади.

Илк бор инглиз олими Вилям Боурне сув остига тушадиган кема ясаш мумкинлигини 1550 йилда ёзган ва қандай бўлишини чизган ҳам экан. Шундан кейин одамлар бу ғояга қизиқиб қолиб, турли кўринишдаги сув ости кемаларини ясай бошлаганлар ва ҳарбий мақсадларда қўлланганлар. Лекин бугунга келиб, оддий одамлар ҳам бу кемаларда уммон остига тушиб чиқмоқдалар.

-Қўрқманглар бугунга қадар 12 миллион одам тушиб чиқди ва ҳеч кимга жиддий бир нарса бўлган эмас!

“Жиддий нарса” юз бермаган бўлса ҳам содир бўлган экан дейишингиз аниқ. Аммо Американи таниган бўлсангиз, бу гапдан дарҳол таскин топасиз.

Ҳеч эсимдан чиқмайди, келган пайтларимиз эди. Тиббий назоратдан ўтишга бордик. Навбат машина билан юракнинг суратини оладиган жойга келганда қўлимга қоғоз тутқазишди. “Тишим ўтгани” қадар ўқиб кўрсам, “агар бу ерда ўлиб қолсам, ўзим айбдор” деган жойига қўл қўйишим лозим экан. Қўл қўймадим.

-Ундай бўлса қабул қилмаймиз,- дейишди…

Кейин “Бир ҳол юз бериб ўлсам, ўзимдан» деган сатрнинг остига имзо чекишга ўрганиб кетдик. Буниси ҳам майли. Дўхтир бир дори ёзиб берса, бу доридан одам ўлиши ҳам мумкинлигини айтиб қўяди. “Даволайдиган бўлсанг, ўлдирадиган дорини нега берасан?” дейдиган одам йўқ. Чунки бу қонун талаби, келиши мумкин бўлган зарарни айтиб қўйишлари шарт. Телевизорда бир дорини реклама қилади ва охирида бу дорининг жигарни чиритиши, юракни инфаркт қилиши, буйракни ишдан чиқариши каби бир талай зарарларини санайди. Реклама қилганинг нимаси-ю одамларнинг юрагини ҳовучлатиб қўйганинг нимаси? Қонун талаби. Амри қонун-вожиб!

Амалиётга кираётган беморга ҳам ўлишинг мумкин, агар ўлсанг дуо ўқиб қўйиш учун муллами, руҳонийми, равинми, кимни чақирайлик деб ҳам қоғозга имзо оттиришади.

Ана шуларни эшитиб юрган бўлсангиз сув ости кемасида унчалик жиддий бўлмаган воқеалар юз берганини эшитиб, парво ҳам қилмайсиз.

Аммо кимдир “Россияда сув остида кемасида 96 киши ўлганди”, деб қолса жавоб тайёр:

-У Россияда…

Хуллас, томга қўйилган норвон каби махсус зинадан пастга тушиб, жойлашгач, худди 35 қаватлик бинонинг лифти бир зумда сизни олиб тушгани каби кема ҳам дарҳол уммон қаърига шўнғийди.

Қулоқда озгина босим ҳис қилмасангиз бутун хаёлингиз уммонда. Миллионлаб сузиб юрган рангли балиқлар.

Хаёлингизда кечган саволни уққан каби саёҳатбоши гапириб туради׃
-Бунақа балиқларни фақат ва фақат уммон остида кўриш мумкин!

Бирдан қий чув кўтарилди. Нима гап? Уммонда ҳўкиздек тошбақалар сузиб юрган эмиш.

Кейин номларини умримда эшитмаганим ва эслаб қололмаганим сув ҳайвонлари деразанинг ёнида айланишади.

-Ўнгда сув ости дархти, бу фақат Ҳавайида учрайдиган дарахт ва унда садафлар ўсади!

Ҳақиқатдан ҳам қаерга бормайлик шу дарахтнинг суратини кўрамиз. Ҳукумат идораси бўладими, ресторан ёки дўконми, Ҳавайи сувенирларими, хуллас, ҳамма жойда шу суратни кўрасиз.

Дарҳақиқат дунёдаги садафнинг асосий қисми Ҳавайидан чиқар экан.

Бизни ана шу дарахтдан қандай қилиб садаф олинади ва қандай қилиб зумрад кўзли тақинчоқлар тайёрлайдиган заводга олиб боришганда бунга ўзимиз ҳам иқрор бўлдик. Ҳар бири бир неча минг доллар турадиган тақинчоқлардан мингта эмас, ўн мингта эмас, миллионтасини кўрганингиздан кейин табиийки бу жой-хазинаю садаф бандаргоҳи эканлигини англайсиз.

Уммон остига саёҳатни ҳикоя қилиб бериш қийин. Менимча уни яшаб кўриш керак. Агар шундай саёҳатга борган бўлсангиз ёки сизга ҳам насиб этиб бир кун уммон остига тушсангиз, учинчи дунёни кўриш туйғуси қандай эканлигини ўзингиз идрок этасиз.

Мен эса ҳали кейинчалик ҳам учинчи дунё ҳақида, жумладан бу ерда ҳатто ранглар рангини йўқотиши каби баъзи нарсалар ҳақида ёзаман…

www.jahonnoma.com